Schaven aan de Streekweg: Een archeologisch onderzoek aan Streekweg 289-293 in Hoogkarspel, gemeente Drechterland

Voorafgaand aan het onderzoek was een gespecificeerde archeologische verwachting opgesteld. Hieruit kwam naar voren dat de verwachting op het aantreffen van sporen uit de Bronstijd, Middeleeuwen en Nieuwe Tijd hoog was. Tijdens het onderzoek werden ook daadwerkelijk resten uit deze perioden aangetroffen, maar bijna 80% van de sporen behoorde tot de Bronstijd. Uit de Middeleeuwen en Nieuwe Tijd werden vooraf meer archeologische resten verwacht. Bronstijd De goed geconserveerde bronstijdnederzetting lag op de dichtgeslibde crevassegeulen die verspreid over het onderzoeksgebied werden aangetroffen en herkenbaar waren aan een dun humeus bandje aan de onderzijde. Het overgrote deel van de bronstijdsporen bestond uit kuilen en greppels. Uit de sporen kon een aantal structuren worden onderscheiden, waaronder een huisplaats met boerderij, kringgreppels, een kuilenkrans en een kuilenrij. Daarnaast werden over het gehele terrein resten teruggevonden van eergetouwkrassen. De fasering van de nederzetting bleek zeer lastig vast te stellen. Het enige dateerbare vondstmateriaal was afkomstig uit een van de jongste greppels in het plangebied. Het ging hier om twee miniatuurobjecten uit de Hoogkarspel-Jong groep met een datering tussen 1000 en 800 v. Chr. In het noordelijke deel van het onderzoeksgebied werd een deel van een huisplaats aangetroffen in NW-ZO richting. Door de beperkte breedte van de werkputten en verstoringen uit jongere perioden is een uitgebreide vergelijking met de overige bronstijdplattegronden uit West-Friesland niet mogelijk. Desalniettemin lijkt de huisplaats feilloos te passen binnen het bestaande beeld van de bronstijdboerderijen in West-Friesland: Een drieschepige plattegrond met paarsgewijs en op regelmatige afstand van elkaar geplaatste binnenstijlen, geflankeerd door een huisgreppel aan de lange en korte zijden van de boerderij. Na het in onbruik raken van de huisplaats wordt een kringgreppel en kuilenkrans aangelegd. Verspreid over het plangebied zijn in de Bronstijd veel greppels gegraven in verschillende windrichtingen. Middeleeuwen In het plangebied werd geen terp aangetroffen en ook resten van middeleeuwse bewoning waren niet aanwezig. Wel werden meerdere kuilen en sloten aangesneden die op activiteit in de Middeleeuwen wezen en op bewoning in de directe nabijheid van de 12de tot in de eerste helft van de 16de eeuw. Verspreid over het terrein werden meerdere sloten uit de Middeleeuwen aangetroffen, zowel haaks op de Streekweg als parallel hieraan. Op basis van het vondstmateriaal kan een beginfase in de 12de eeuw worden vermoed en lag de demping van de sloten hoogstwaarschijnlijk in de 15de of eerste helft van de 16de eeuw. Nieuwe Tijd Door grootschalige verstoringen was van de stolpboerderij, die mogelijk al vóór 1650 in het onderzoeksgebied stond en op de kadasterkaart uit 1826 staat weergegeven, weinig meer over. Dit was grotendeels veroorzaakt door de bouw en sloop van loodsen en gebouwen in de 20ste eeuw. Het oudste spoor uit de Nieuwe Tijd was een waterput die mogelijk reeds in de 17de eeuw in gebruik was en gedempt werd in de 18de eeuw. Ten westen van waar de 19de eeuwse stolp zou moeten zitten werd wel muurfundering aangetroffen. In de Bronstijd heeft men hier gewoond totdat het in de loop van de Late-Bronstijd te nat werd. Vanaf de 11de en 12de eeuw begon men dit gebied weer in gebruik te nemen en werd in ieder geval in de nabijheid van het plangebied weer gewoond. Historisch kaartmateriaal en historische bronnen wijzen erop dat al vóór 1650 een boerderij binnen het plangebied stond en dat vervolgens aansluitend op het terrein is gewoond tot aan de sloop van de loodsen in 2017