Plangebied Douvenrade in Heerlen, gemeente Heerlen: Archeologisch bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek (verkennend booronderzoek)

In opdracht van Sevagram heeft RAAP in november 2017 een bureau- en verkennend booronderzoek uitgevoerd in het kader van de geplande sloop- en nieuwbouwwerkzaamheden op het terrein van zorgcentrum Douvenrade in Heerlen. Uit het bureauonderzoek blijkt dat het plangebied grotendeels binnen het beekdal van de Geleenbeek is gelegen. Met name in de Romeinse tijd heeft deze beek mogelijk gediend als grens van de vicus Coriovallum. Meteen ten zuiden van het plangebied steekt daarnaast de Via Belgica, de Romeinse hoofdweg de Romeinse weg van de Boulogne-sur-Mer naar Keulen, de Geleenbeek over. Aangezien het op basis van de geomorfologische en bodemkundige kaarten nog niet helemaal duidelijk was of het plangebied naast het beekdal ook nog droge delen van het landschap besloeg was de verwachting dat er archeologische resten kenmerkend voor zowel droge zones, zoals nederzettingsresten en graven, als natte zones (dumps van nederzettingsafval of ambachtelijke activiteiten, (rituele) deposities, beekovergangen, etc.) konden worden verwacht daterend vanaf het Neolithicum, met een nadruk op de Romeinse tijd. Tegelijkertijd werd het gezien de aanwezigheid van een gradiëntzone mogelijk geacht dat er eventueel resten van jagers-verzamelaars konden worden aangetroffen. Het verkennend booronderzoek heeft het mogelijk gemaakt om deze verwachting verder te specificeren. Ten eerste is het duidelijk geworden dat het plangebied volledig binnen het beekdal is gelegen, waardoor de kans op nederzettingssporen en graven naar laag kan worden bijgesteld. Ten tweede is duidelijk geworden dat de bodemopbouw wordt gekenmerkt door een opgebracht pakket met daaronder een dik pakket relatief jonge beekafzettingen en uiteindelijk een ouder niveau met meteen daaronder een laag met (verspoelde?) puinbrokjes. De ouderdom van dit niveau kon niet met zekerheid worden vastgesteld. Het is goed mogelijk dat de puinbrokjes in de onderliggende beekafzettingen in de Romeinse tijd moeten worden geplaatst, maar gezien het feit dat ze hoogst waarschijnlijk zijn verspoeld kan een jongere datering niet worden uitgesloten. De diepte van het oude niveau ten opzichte van het huidige maaiveld is variabel doordat er plaatselijk grote verschillen bestaan in de dikte van zowel het opgebrachte pakket als de jonge beekafzettingen. Doordat het archeologische niveau op relatief grote diepte zit is de verwachting dat met name deposities (nederzettingsafval, afval van ambachtelijke activiteiten, rituele deposities, etc.) al dan niet in verspoelde staat aangetroffen kunnen worden. Daarnaast is de verwachting dat ook eventuele andere resten gerelateerd aan beekdalen, zoals beekovergangen of resten gerelateerd aan vis- en jachtactiviteiten in goede staat kunnen zijn. Vervolgonderzoek wordt zeker aanbevolen. In hoeverre dit echter nodig is hangt af van de diepte die verstoord gaat worden. Er wordt geadviseerd om de sloopwerkzaamheden vrij te stellen van vervolgonderzoek en daarnaast vervolgonderzoek te laten uitvoeren bestaande uit een intensieve dan wel extensieve archeologische begeleiding, waarbi j een extensieve begeleiding wordt geadviseerd bij graafwerkzaamheden die tot in de jongere beekafzettingen reiken. Een intensieve archeologische begeleiding wordt geadviseerd voor alle overige werkzaamheden die dieper reiken dan ongeveer 20 cm boven de oude bodemhorizont. Graafwerkzaamheden die niet door de opgebrachte laag komen, kunnen worden vrijgesteld van vervolgonderzoek. De huidige archeologische verwachting blijft wel gelden voor deze zone