Plangebied Kreijenbeek te Valkenswaard, gemeente Valkenswaard: Een archeologisch bureau- en verkennend booronderzoek

Inleiding In opdracht van RA Infra heeft RAAP een bureauonderzoek en verkennend booronderzoek uitgevoerd in de wijk Kreijenbeek te Valkenswaard. Het doel van het onderzoek was het verkrijgen van inzicht in de archeologische resten die in het plangebied verwacht worden en de (te verwachten) fysieke kwaliteit daarvan. Middels het bureauonderzoek zijn gegevens verzameld over de landschappelijke en archeologische context van het plangebied, op basis waarvan een archeologische verwachting is opgesteld. Deze gegevens zijn middels een booronderzoek in het veld getoetst. Landschap Op de geomorfologische kaart is het plangebied niet gekarteerd wegens ligging in de bebouwde kom. Echter, op basis van wel gekarteerde zones in het oosten en noorden, wordt verwacht dat het plangebied is gelegen op een lage dekzandrug, en dat er in het noorden eventueel landdui-nen voorkomen. Volgens de bodemkaart komen er in het grootste, oostelijke, deel van het plan-gebied veldpodzolbodems met grondwatertrap VI voor. Het booronderzoek heeft uitgewezen dat de bodem in het plangebied sterk verstoord is. In slechts 11 van de boringen zijn podzolbodems waargenomen, met name in de oostelijke helft van het plangebied, waar ze vooral geclusterd voorkomen. Archeologie Volgens ARCHIS 3 bevinden zich in het plangebied zelf geen (bekende) archeologische vindplaatsen. In het gebied eromheen (straal van ca. 750 m) bevinden zich slechts twee vindplaatsen nabij de historische kern van Valkenswaard. Het betreft wat scherven uit de Late Middeleeuwen die tijdens booronderzoeken zijn aangetroffen. De overige meldingen in ARCHIS betreffen diverse onderzoeken die over het algemeen weinig resultaat hebben opgeleverd. In veel gevallen is er sprake van verstoorde bodems. Historie Op het minuutplan uit de periode 1811-1832 lopen er twee NO-ZW gericht wegen dor het plangebied, aan weerszijden van rechthoekige verkavelingen aangeduid met het toponiem De Bunders. Op de historische kaart van 1895 zien we het toponiem Bunders nog steeds; een indicatie voor uitbreidingen vanuit het westen. Vanaf 1964 verschijnt de eerste bebouwing in de noordwesthoek van het plangebied. De huidige drukke bebouwing dateert vanaf 1973. Archeologische verwachting Er is een lage verwachting voor vindplaatsen van jager-verzamelaars (Laat Paleolithicum- Neolithicum) en een middelhoge verwachting voor vindplaatsen van landbouwers (Neolithicum- Late Middeleeuwen). Vanwege de verstoringen gepaard gaande met de aanleg van de nieuwbouw wijk (huizen, wegen, kabels en leidingen) zal de bodem op de meeste plekken zwaar Plangebied Kreijenbeek te Valkenswaard RAAP-notitie 6113 / versie 1, 18-01-2018 [4 ] verstoord zijn. Aanbeveling Ter hoogte van de meeste geplande ingrepen is er vanwege de verstoorde bodem geen archeologisch vervolgonderzoek nodig. Echter, in de zones met podzolen wordt aangeraden om bij bodemingrepen dieper dan 50 cm een vervolgonderzoek in de vorm van een archeologische begeleiding tijdens de werkzaamheden uit te laten voeren (zie figuur 9). Dit geldt voor de wadi’s: de overige ingrepen, zoals het aanplanten van nieuwe bomen leveren nauwelijks bodemverstoring op. Een archeologische begeleiding dient te zijn gebaseerd op een door de gemeente goedgekeurd Programma van Eisen (PvE). Selectieadvies In een selectieadvies van de Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant (Berkvens, 2017) wordt het advies van RAAP niet overgenomen: “Het grootste deel van de intacte boringen (40 t/m 43, 24 t/m 28, 30) liggen in een zone van lage zandgronden die op de archeologische beleidskaart een lage verwachting hebben. Alleen het gebied rond boring 19 ligt hoger op een lage dekzandrug waar een hogere verwachting geldt. Omdat het oppervlak van de ingrepen in deze zones echter beperkt is, is de kans op het aantreffen van waardevolle archeologische resten erg klein. Wij adviseren dan ook in tegenstelling tot RAAP om geen nader archeologisch onderzoek uit te voeren.