Handleiding voor het ontwerpen van granulaire bodemverdedigingen achter tweedimensionale uitstromingsconstructies

Afgelopen decennia zijn door de Rijkswaterstaat vele waterbouwkundige kunstwerken ontworpen en gebouwd waarbij de bodemverdediging een essentieel onderdeel vormt. Voor wat betreft de kuststreek valt hierbij te denken aan stormvloedkeringen zoals in de Oosterschelde en de Nieuwe Waterweg, en afsluitingen van zeegaten en estuaria. Voor wat betreft de binnenwateren gaat het om bodemverdedigingen bij sluis- en stuwcomplexen. De functie van de bodemverdediging is hierbij het zodanig vastleggen van de bodem rond het kunstwerk dat eventuele ontgrondingen het kunstwerk zelf niet bedreigen. Ten behoeve van deze kunstwerken is veel modelonderzoek uitgevoerd naar de stabiliteit van de bodemverdediging achter dergelijke kunstwerken. Voor wat betreft bodemverdedigingen achter sluitkaden is ook fundamenteel modelonderzoek verricht, hetgeen heeft geleid tot een ontwerpregel voor het dimensioneren van het zwaarst aangevallen gedeelte van de bodemverdediging. In 1994 heeft de Bouwdienst Rijkswaterstaat een database opgezet waarin vrijwel alle resultaten van bij het Waterloopkundig Laboratorium verricht modelonderzoek voor bodemverdedigingen bij tweedimensionale overlaat- en schuifconstructies systematisch zijn opgeslagen. Met behulp van deze database zijn de proefresultaten geanalyseerd, en zijn bestaande stabiliteitsrelaties geijkt. Op basis van de resultaten is een ontwerprelatie opgesteld waarmee de steendiameter van de toplaag van de bodemverdediging over de volledige lengte van de bodemverdediging bepaald kan worden. Deze analyse en ontwerpregel, verwoord in hoofdstuk 6, zijn aanleiding geweest voor het verschijnen van deze handleiding. De handleiding heeft tot doei een recept te geven waarmee op relatief eenvoudige wijze een bodemverdediging achter een tweedimensionale uitstromingsconstructie kan worden ontwerpen. Voor de verschillende constructieparameters als de lengte van de bodemverdediging, de benodigde steendiameter van de toplaag en de verticale opbouw, worden handzame ontwerpregels gegeven. Deze ontwerpregels zijn gebaseerd op de meest recente kennis en zoveel mogelijk getoetst aan de praktijk. Als zodanig vormen deze ontwerpregels de 'standaard' waarmee de hoofdafdeling Waterbouw van de Bouwdienst Rijkswaterstaat haar ontwerpwerkzaamheden verricht