On irony in Maria Komornicka’s Biesy

Artykuł podejmuje temat nie poddany dotąd badawczemu oglądowi - obecność ironii w poemacie Marii Komornickiej "Biesy". Autorka pokazuje, że w szczelinach tekstu, przesyconego autobiograficzną szczerością i nieokiełznaną bezpośredniością, może czaić się ironia, a jego „pęknięty” podmiot, pełen ambiwalencji i dysharmonii, przyjmuje czasem postawę, którą za Kierkegaardem można nazwać „nieskończoną negatywnością absolutną”. Analizie poddana zostaje subtelna sieć ironicznych napięć: między Ja i światem; podmiotem mówiącym a podmiotem, o którym się mówi; między Ja i Nie-Ja, Prototypem i Niedorodzoną. Autorka zwraca uwagę na to, że w przeciwieństwie do ironicznego podmiotu Kiekegaarda, bohaterka Komornickiej pozostaje wyobcowana nie tylko w doczesności, także byt transcendentny jawi się jako nieskończona suplementacja uszkodzonego ducha. Ironia egzystencjalna rozszerza się więc na ironię metafizyczną. Utwór Komornickiej odsłania nie tylko rdzeń tragicznego egzystencjalnego doświadczenia, ale także ironiczne oblicze nicości, jaką podszyty jest wszechświat