Tek Parti Dönemi Türkiye’sinde Kadro Hareketinin Kırsal Kalkınmaya Bakışı: Karl Kautsky’nin Görüşleri Çerçevesinde Bir Değerlendirme

Some enterprises, which were organised for cash crop production such as cotton and tobacco in Aegean plains and Çukurova in late 19th century Ottoman Empire were accepted as an exception alongside the coexistence of small family enterprises. However, these enterprises revealed a tendency of capitalist accumulation in agriculture. In addition, feudal relations of production existed in rural of east and south eastern regions of the Empire around the same period. Considering the quest for rural development, Single-party rule of new republic focused on big landowners among this triple structure and rural development policies were organised with the expectation that development would be held by this class.Following Great Depression of 1929, a transition process of rural development policies started parallel with new etatist economic policies in Turkey. Single-party rule also changed its perspective to production categories by this transition. Under the hard economic conditions of Great Depression period, some bureaucrat/technocrats who were organised under Kadro Journal enhanced a rural development strategy, which was a dimension of etatist policies. This strategy, which also refers to important hints about prolonged state-smallholders alliance in Turkey, comprises some ideological findings of Karl Kautsky, who formulated the agricultural strategy of German Social Democrat Party (SPD) with a Marxist perspective. In this study, rural development strategy of Kadro Movement was comparatively analysed with Kautsky’s views in the context of property relations in agricultureOsmanlı tarımında 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Ege ovaları ve Çukurova’da,pamuk başta olmak üzere ticari tarım yapmaya dönük olarak organize olmuş işletmeler birlikte üretim yaptıkları küçük köylü işletmelerinin yanında çoğu iktisat tarihçilerince bir istisna olarak kabul edilseler de tarımda kapitalist anlamda sermaye birikimini artırma yönünde bir eğilimi ortaya çıkarmışlardır. Yine aynı dönem itibariyle İmparatorluğun doğu ve güney doğu bölgeleri kırsalında, büyük toprak sahiplerinin mülkiyetindeki topraklarda feodal üretim ve bölüşüm ilişkilerinin geçerli olduğu bir tarımsal yapı mevcuttur. Türkiye’de Cumhuriyetin ilanını takiben kurulan Tek Parti hükümetinin Osmanlı’dan devraldığı farklı mülkiyet özelliklerine bağlı olarak faaliyet gösteren bu üçlü üretim yapısı içinde kırsal kalkınma açısından temel aldığı üretici kategorisi büyük toprak sahipleri olmuş ve tarımsal destekleme politikaları kırsal kalkınmanın bu kesimlerce gerçekleştirileceği beklentisiyle yürütülmüştür.1929 Büyük Dünya Ekonomik Bunalımıyla birlikte Türkiye’de benimsenen devletçi iktisadi politikalara paralel olarak kırsal kalkınma politikalarının değişime uğradığı bir sürece girilmiş ve Tek Parti hükümetinin kırsal üretici kategorilerine bakış açısı farklılaşmıştır. Bunalımın etkilerinin ortaya çıkışıyla birlikte Kadro Dergisi çatısı altında örgütlenen bürokrat/teknokrat kökenli aydınlar devletçi iktisadi politikaların tarımsal boyutunu oluşturmaya dönük bir kırsal kalkınma stratejisi geliştirmişlerdir. Türkiye’de uzun yıllar sürecek devlet-küçük köylü ittifakının sebepleri hakkında ipuçları içeren bu strateji, Marksist bir yaklaşımla Alman Sosyal Demokrat Partisi (SPD)’nin tarım stratejisini belirleyen Karl Kautsky’nin kuramsal tespitleriyle bazı paralellikler içermektedir. Bu çalışmada 1930’lı yıllarda ortaya çıkan Kadro Hareketinin Türkiye tarımı için önerdiği kalkınma stratejisi, tarımdaki mülkiyet ilişkilerini temel alarak Kautsky’nin görüşleri ile karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır