30. Yıldönümünde 12 Eylül Darbesi ve İşçi Sınıfı / 12 September Coup d’Etat on Its 30th Anniversary and the Working Class

Özet12 Eylül darbesi, Türkiye’deki ABD üslerinin yeniden açılması, 24 Ocak istikrar programınınuygulanmasının sağlanması, ulusötesi sermayenin gereksinim duyduğu ucuz işgücünün teminedilmesi ve sosyalist/komünist hareketinin kitle gücünün yok edilmesi amacıyla yapıldı.Darbe sonrasında en temel sendikal hak ve özgürlüklerin kullanılması engellendi. DİSKve bağlı sendikalarla, bazı bağımsız sendikaların faaliyetleri durduruldu. Sendikacılar daişkenceden geçirildi ve tutuklandı. Türk-İş ve Hak-İş konfederasyonları darbeyi destekledi.1982 Anayasası ve kabul edilen diğer mevzuatla, darbe sonrasındaki dönemde de sendikal hakve özgürlükler üzerindeki kısıtlamaların devamı sağlandı. 1980-1983 döneminde sendikalı işçisayısında önemli bir azalma olmadı. Gerçek ücretlerde de önemli bir düşüş gerçekleşmedi.Türkiye tarihinin bu karanlık döneminde işçi sınıfına indirilen darbe, etkilerini günümüzde desürdürmektedir. Ancak darbe döneminde ve onu izleyen ANAP iktidarı döneminde işçi sınıfınayönelik saldırılar, işçi sınıfının tavrında 1980’li yılların sonlarında önemli bir dönüşüme, sınıfbilincinin ve mücadelesinin gelişmesine yol açtı.Anahtar sözcükler: 12 Eylül darbesi, 24 Ocak istikrar programı, DİSK, Türk-İş, Hak-İş,1982 Anayasası, ANAP, sendikal hak ve özgürlükler. AbstractThe 12 September coup d’etat was realised to reopen the US bases in Turkey, to implementthe 24 January austerity program, to supply the cheap labourpower needed by transnationalcapital and to destroy the power of the socialist/communist movement within the masses.Following the coup, the exercise of the most fundamental trade union rights and freedomswas prevented. The activities of DİSK (Confederation of Progressive Trade Unions of Turkey)and affiliated unions and of some autonomous trade unions were suspended. Trade unionistswere tortured and arrested. Türk-İş and Hak-İş Confederations supported the coup d’etat. Bythe 1982 Constitution and the enacted other legislation, the preservation of the restrictions onthe trade union rights and freedoms was guaranteed. There was no serious reduction in thenumber of trade union members in the 1980-1983 period. There was also no important fall inthe real wages. The impact of the blow on the working class in Turkey during this dark periodis still effective. However, the attacks on the working class during the coup period and duringthe ensueing Motherland Party rule period led to an important change in the attitudes of theworking class, to the development of class consciousness and struggle at the end of the 1980s.Keywords: 12 September coup d’etat, 24 January austerity program, DİSK, Türk-İş, Hakİş,1982 Constitution, Motherland Party, trade union rights and freedoms