YEREL SOFRALIK DOMATES POPULASYONLARININ ORGANİK TARIMA UYGUNLUKLARI VE ORGANİK ÇEŞİT GELİŞTİRME AMACIYLA KULLANIM OLANAKLARI ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR

Bu çalışma, 2008 ve 2009 yıllarında Bornova ve Menemen lokasyonlarında, yerel sofralık domates populasyonlarının organik tarıma uygunlukları ve organik çeşit geliştirme amacıyla kullanım olanaklarının araştırılması amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla, çeşitli kaynaklardan elde edilen 33 farklı domates genotipi taranmıştır. Domates genotipleri iki lokasyonda da açık tarla koşullarında, tesadüf blokları deneme desenine göre, her tekerrürde 30 bitki olacak şekilde organik tarım şartlarında yetiştirilmiştir. Bitkiler damla sulama yöntemi ile sulanmış ve gübreleme kompost çayı kullanılarak yapılmıştır. 2 yıl ve 2 ayrı lokasyonda kurulan denemelerde, verim, meyve çap ve boyu, meyve rengi, toplam suda çözünebilir kuru madde, titre edilebilir asit, C vitamini miktarı, meyve suyunda pH ve EC, bitkilerin yaprak alanı indeksi değerleri, oluşturulan biyokütle, nispi büyüme oranı, parsellerdeki yabancı ot miktarları, bitki vejetatif aksamındaki azot, fosfor ve potasyum miktarları belirlenmiştir. Elde edilen ortalama değerlere göre; verim açısından kontrol çeşitleri genellikle üstün performans sergilemişlerdir. Ancak, TR49646, vi PI6203302 GI, TR72500 ve Ege-3 genotipleri gösterdikleri yüksek ve kararlı verim değerleri ile bu özellik açısından umutvar bulunmuştur. Bu çeşitler sahip oldukları bu genetik potansiyel bakımından ileride yürütülecek organik ıslah programlarında kullanılabilir. Diğer yandan, genotipler çok çeşitli meyve kalite özellikleri sergilemişlerdir. TR69155 genotipi, sahip olduğu suda çözünebilir kuru madde ve C vitamini miktarı bakımından umutvar olarak belirlenmiştir TR40581 yaprak alanı bakımından, TR62573 vejetatif biyokütle ve nispi büyüme oranı bakımından, Ege-5 ve Ege-6 genotipleri ise besin maddelerinin etkin kullanımı bakımından umutvar özellikler sergilemişlerdir. Çalışmada, genotip × lokasyon ve genotip × yıl interaksiyonları önemli bulunmuştur. Ancak bu önem seviyesi genotiplerin önem seviyesine göre çok düşük kalmaktadır