Zwanzigster Jahres-Bericht über die Wirksamkeit

Sprawozdania roczne królewieckiego Pruskiego Towarzystwa do Edukacji Ociemniałych (Preussischer Provinzial-Verein für Blinden-Unterricht zu Königsberg). Towarzystwo powstało w 1846 r. Zasięgiem swojej działalności obejmowało całą prowincję Prusy. Towarzystwo prowadziło placówkę opiekuńczo-edukacyjną dla niewidzących dzieci w Królewcu, która w 1866 r. została rozbudowana (wizerunek nowej siedziby umieszczano na wydawanych od tego roku sprawozdaniach). Do instytucji przyjmowano dzieci obu płci, zarówno ubogie, które za sprawą nauczanych w niej fachów miały w miarę możliwości po jej opuszczenie móc zarobić na swoje utrzymanie, jak i dzieci z zamożnych rodzin, które przebywały w placówce jako „pensjonariusze”. W instytucji prowadzonej przez towarzystwo nauczano przede wszystkim robótek ręcznych, w rodzaju haftowania, wyplatania koszy, lin, tworzenia przedmiotów z trzciny i słomy, a także muzyki, gdyż wierzono, że dzięki tym umiejętnościom wychowankom będzie najłatwiej zapracować na chleb. Pozostałych przedmiotów nauczano w zakresie nie wykraczającym poza nauczanie elementarne, używając do tego specjalnych pomocy i przyborów, dużą wagę przywiązywano za to do lekcji gimnastyki, mających kompensować brak ruchu w codziennym życiu niewidomych dzieci oraz niwelować ich lęk przed samodzielnym poruszaniem się. Towarzystwo oprócz prowadzenia placówki wspierało także wychowanków, którzy opuścili jej mury, gdyż mimo nabytych w niej umiejętności często nie byli oni w stanie się utrzymać – dotyczyło to, jak zauważano w sprawozdaniu z 1868 r., w szczególności dziewcząt, których praca była bardzo niska opłacana i które miały w zasadzie zerowe szanse na wyjście za mąż, w przeciwieństwie do męskich wychowanków, z których większość zakładała rodziny. W zbiorach Biblioteki Elbląskiej znajdują się sprawozdania (niekompletne) za lata 1859-1884