Values in the world of education at the beginning of XXI century

W monografii zawarta jest prezentacja wyników badań autorskich, których problematyka nawiązuje do ważnych i aktualnych kwestii aksjologicznych charakteryzujących współczesne pokolenie nauczycieli i ich uczniów. Materiał empiryczny jest analizowany w kontekście edukacji etycznej w polskiej szkole oraz w nawiązaniu do dyskursu neoliberalnego obecnego w polityce oświatowej. Prezentacja wyników badań poprzedzona jest zapoznaniem czytelnika z podstawami teoretycznymi (wprowadzenie i rozdział 1) oraz z metodologią badań własnych (rozdział 2). W kolejnych rozdziałach (3-6), zgodnie z tytułem książki czytelnik wprowadzany jest sukcesywnie w edukacyjny świat wartości, który opisany jest z kilku perspektyw: • pierwszą z nich jest perspektywa nauczyciela i cenionych przez niego wartości i jego stopień zaangażowania w dbanie o nie w codziennym życiu (rozdział 3); • drugą jest perspektywa uczniów reprezentujących sprawy i wartości ważne dla młodego pokolenia (rozdział 4) w opinii badanych nauczycieli; • trzecią pozaosobową perspektywę stanowią wybrane elementy programu kształcenia, obrazujące pewien wycinek rzeczywistości aksjologicznej we współczesnej polityce oświatowej (rozdział 5); • ostatnią, czwartą perspektywą są opinie nauczycieli etyki i ich doświadczenia w pracy zawodowej, na podstawie których wyłania się pewien określony fragment rzeczywistości edukacyjnej w zakresie oddziaływań etycznych w polskiej szkole oraz przedmiotu etyka (rozdział 5 i 6). Konsekwencje oddziaływań neoliberalizmu na politykę oświatową zmuszają do poszukiwania nowych perspektyw dla kształtu i jakości edukacji ukierunkowanej na rozwój poznawczy i etyczny współczesnego człowieka. Zaprezentowane wyniki badań wskazują na preferencje badanych nauczycieli, co do wartości promowanych w dyskursie neoliberalnym, takich jak wolność indywidualna, odpowiedzialność indywidualna i wartości materialistyczne. W świetle zebranych informacji o fragmencie rzeczywistości edukacyjnej polskiej szkoły, akcentowana jest koncepcja współdzielonej intencjonalności oraz edukacji deliberatywnej, wpisujących się w wizję edukacji demokratycznej, co z kolei wymaga pewnych zmian w systemie oświatowym w obszarze edukacji etycznej rozumianej zarówno jako przedmiot etyka, jak i jako całokształt wychowawczych oddziaływań środowiska szkoły.The book Values in the world of education at the beginning of XXI century contains the results of own research, which problematic refers to important and actual axiological matters for contemporary generation of teachers and they pupils. The empiric material is analyzed in the context of ethical education in the polish school and the neoliberal discourse in educational politics. The main aim of this book is to present the changes in the value system of individuals, especially teachers and pupils in the polish school and to analyze the influence of globalization on some elements of the curriculum and the educational politics - as the results of research show. The first two chapters contains theory and methodology of research. In the next chapters a reader is successively introduced into educational world of values, which is shown from a few perspectives: • the first one is a teacher perspective - this is the presentation of the most important values for teachers (chapter 3); • the second one is pupils perspective - the values, which are preferred by pupils from the teacher’s viewpoint (chapter 4); • the third – impersonal perspective is an analysis of some elements of curriculum, which shows a part of axiological reality in contemporary educational politics (chapter 5); • the last one are some teacher’s opinion about teaching ethics, upbringing and their experiences in the polish school (chapters 5 & 6). Neoliberal consequences for educational politics cause the need to find a new perspective for the quality of education in school, which should be focused on cognitive, affective and ethical development of the new generation. There are some common changes at the continuum of values: individualism – communalism, materialism- immaterialism, activity – passivity as the own research shows. Teachers prefer such values, which are promoted in neoliberal discourse, as: individual freedom, individual responsibility and materialistic values. The changes in the world of education are analyzed in the context of globalization and from this perspective it is worth to emphasis that contemporary school should be focused on cooperation and the conception of commonwealth and deliberative education, which are included in democratic vision of education. However that implicates general changes in educational system and politics, especially in the field of ethical education in everyday life in schools and also when we mean ethics as a school subject