Uklija (alburnus alburnus) kao potencijalni bioindikator zagađenja teškim metalima

Analize vode i/ili sedimenta mogu biti neefikasne u identifikovanju metala u fluvijalnim ekosistemima usled nerazdvojive varijabilnosti rečnog toka i koncentracije zagađivača. Monitoring zagađenja ribljih tkiva ima važnu ulogu ranog alarma koji ukazuje na probleme kvaliteta vode i sedimenta, a takođe omogućava detekciju toksičnih materija u ribama koje dalje mogu da imaju negativan efekat na konzumente. Reka Sava je tipična nizijska reka i najveća desna pritoka Dunava koja protiče kroz tri zemlje: Sloveniju, Hrvatsku i Srbiju. Do 1990-ih je bila izložena zagađenju iz metalurgije, hemijske, kožne, tekstilne, prehrambene i industrije celuloze i papira, ali i usled poljoprivrednih aktivnosti. Takođe je i glavni recipijent otpadnih voda mnogih gradova i zagađenih pritoka. Ciljevi ove studije su da se utvrde koncentracije Al, As, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Hg, Mn, Ni, Pb, Se, Sn i Zn u kompostu uklije (Alburnus alburnus) kao potencijalne bioindikatorske vrste zagađenja teškim metalima reke Save, kao i da se izračuna Indeks zagađenja metalima (MPI-Metal Pollution Index) kako bi se uporedio status zagađenja različitih lokaliteta reke Save. Terensko istraživanje je sprovedeno tokom septembra 2014. godine. Uklije su sakupljene iz reke Save na sledećim lokalitetima: Čatež u Sloveniji, Zagreb i Slavonski Brod u Hrvatskoj, Jarak i Umka u Srbiji. Koncentracije Al, As, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Hg, Mn, Ni, Pb, Se, Sn, i Zn su merene u kompozitnom uzorku uklije uz pomoć Thermo Scientific iCAP 6500 Duo ICP-OES (Thermo Fisher Scientific, Cambridge, United Kingdom). Prema dobijenim rezultatima, izdvaja se Zagreb sa najvećim brojem najviših koncentracija elemenata (Cd, Co, Cr, Fe, Pb, i Se). Takođe, najviši MPI je izračunat za Zagreb (0.23) u odnosu na Umku sa najnižim MPI (0.14). Na osnovu dobijenih rezultata, možemo označiti gornji tok reke Save kao znatno zagađeniji (posebno deo kod Zagreba u Hrvatskoj) od donjeg toka i ušća u Dunav kod Beograda (Umka)