Trzy Wschody

The starting point of the sketch is a place on the symbolic map of Eastern Europe – the castle in Zbaraż. From the Polish myth of defending the fortress against the Khmelnytsky army in 1649, I move on to a description of the controversy that is still awakened by Henryk Sienkiewicz’s Ogniem i mieczem [Fire and Sword], first and foremost in the description of social relations. The same events and areas were also described in the works by Jewish (Agnon, Singer) and Ukrainian (Shevchenko) writers. Referring to their works and the work of historians – Polish, Jewish and Ukrainian, I try to show that the East is not a homogeneous concept and still raises numerous animosities and disputes, based on simplifications, stereotypes and mutual national antagonisms that pose a challenge to education based on multiculturalism.Punktem wyjścia szkicu jest punkt na symbolicznej mapie Europy Wschodniej – zamek w Zbarażu. Od narodowego mitu obrony twierdzy przed wojskami Chmielnickiego w 1649 roku przechodzę do opisu kontrowersji, które budzi do dzisiaj Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza, przede wszystkim w kwestii opisu relacji społecznych. Te same wydarzenia i tereny opisywali w swej twórczości również pisarze żydowscy (Agnon, Singer) oraz ukraińscy (Szewczenko). Odwołując się do ich utworów oraz prac historyków – polskich, żydowskich i ukraińskich, staram się pokazać, że Wschód nie jest pojęciem jednorodnym i do dziś budzi rozliczne animozje i spory, oparty na uproszczeniach, stereotypach i wzajemnych antagonizmach narodowych, które stanowią wyzwanie dla edukacji opartej na wielokulturowości