Identity discourse in Polish language textbooks in relation to student needs in the period of early adolescence

Wydział Filologii Polskiej i KlasycznejLiczba zagadnień wchodzących w skład języka polskiego wzrasta, a dydaktycy kładą nacisk na oddziaływanie wychowawcze. W tym kontekście znaczenia nabiera dyskurs tożsamościowy. Jego obecność na lekcji języka polskiego uzasadniają literaturoznawcze teorie i dokumenty oświatowe. Poruszanie kwestii tożsamości jest ważne w odniesieniu do potrzeb rozwojowych uczniów w okresie adolescencji. Z uwagi na rolę, jaką w procesie dydaktycznym pełni podręcznik, założono, że sygnalizowane kwestie zostaną uwzględnione przez autorów. Wyniki analiz własnych potwierdzają obecność dyskursu tożsamościowego w podręcznikach dla gimnazjum. W badanych książkach odnaleziono polecenia oraz fragmenty literatury młodzieżowej sprzyjające rozwojowi tożsamości rozumianej tradycyjnie (zgodnie z koncepcją Erika Eriksona) oraz narracyjnie (zgodnie z teorią Dana McAdamsa). Badaniu poddano też teksty i polecenia związane z tożsamością cielesną, sprzyjające kształtowaniu własnego systemu wartości (szczególnie postawy patriotycznej) oraz odniesieniu się do tradycji (szczególnie do Biblii), a także kultury i sztuki (na przykładzie teatru). Analiza pozwoliła dostrzec obecność różnych wymiarów funkcjonowania dyskursu tożsamościowego w podręcznikach, jednocześnie uwypukliła różnice między badanymi cyklami książek.The number of notions comprising the Polish language is growing and didacticians are placing emphasis on their pedagogical effects. In this context identity discourse is gaining significance. Its presence in Polish language classes is justified by literary science theories and educational documents. Discussing the issue of identity is important in relation to the developmental needs of students in the period of adolescence. Due to the role which the textbook fulfills in the didactic process, it is assumed that the issues in question will be taken into consideration by authors. Results of own analyses conform the presence of identity discourse in junior high school textbooks. The studied books contain tasks which facilitate the development of identity from the traditional perspective (in line with the concept by Erik Erikson), and a narrative one (in line with the theory by Dan McAdams). Studies also encompassed texts and exercises related to body identity, facilitating the development of the student's own value system (in particular a patriotic attitude) and in reference to tradition (particularly the Bible), as well as culture and art (on the example of theater). The analysis allowed to perceive the presence of different functional dimensions of identity discourse in textbooks, while simultaneously emphasizing the differences between the studied series of books