Klemtoonfouten van Franstalige NVT-leerders: effect op verstaanbaarheid en acceptabiliteit

In lessen Nederlands als vreemde taal (NVT) komen de prosodische aspecten nauwelijks aan bod, ook al zijn die aspecten van groot belang voor het goede verloop van de communicatie in het Nederlands. De laatste jaren zijn enkele aspecten van de uitspraak van het Nederlands door Franstaligen grondig onderzocht (zie bv. Rasier 2006 en Baelen 2011). Net als de klanken is de klemtoon in de tussentaal van Franstaligen nog niet grondig onderzocht. In die leemte hebben Michaux (2010, 2011) en Michaux e.a. (2011) proberen te voorzien. Uit Michaux (2010) en Michaux e.a. (2011) is gebleken dat beginners zich meer door het woordfinale patroon van het Frans, de woordlengte en de spelling laten leiden dan gevorderde leerders om de beklemtoonde lettergreep te bepalen. Leerders lijken zich langzamerhand van het vertrouwde T1-patroon te distantiëren en beklemtonen niet meer systematisch de laatste syllabe. Dit is des te opmerkelijker omdat leerders in het NVT-onderwijs niets over klemtoon en accent leren en deze evolutie dus ongestuurd gebeurt. In een andere, kleinschalige studie (Michaux 2011) werd nagegaan of de Franse prosodie een invloed heeft op de Nederlandse klemtoon- en accentcorrelaten (i.e. duur, toonhoogte en intensiteit). Hiervoor werden woorden in en buiten focus gebruikt om accent- resp. klemtooncorrelaten te meten. De studie heeft aangetoond dat de Franstalige proefpersonen minder gebruik maken van de drie correlaten dan de Nederlandstalige, maar dat beide groepen een duidelijk verschil maken tussen de twee focuscondities (i.e. binnen of buiten focus). Verder viel er veel individuele variatie te bespeuren. In deze bijdrage presenteren we het onderzoeksproject dat in het verlengde ligt van de resultaten van het productieonderzoek, nl. het onderzoek naar de perceptie van klemtoon en accent. Er zal nagegaan worden in hoeverre foutieve klemtoon en accent door Franstaligen een invloed heeft op de verstaanbaarheid en acceptabiliteit bij Vlaamse en Nederlandse moedertaalsprekers. Referenties Baelen, M. (2011), I[z] dat [s]o? Productie van stemassimilatie in het Nederlands van Franstalige vreemdetaalleerders, onuitgegeven proefschrift Université catholique de Louvain, Louvain-la-Neuve. Michaux, M.-C. (2010), De evolutie van de tussentaal bij Franstalige leerders van het Nederlands. Onderzoek naar klemtoonverwerving. Onuitgegeven scriptie, Université catholique de Louvain. Michaux, M.-C. (2011), Franse en Nederlandse prosodie: Invloed op de fonetische correlaten van Nederlandse klemtoon en accent. Onuitgegeven scriptie, Universiteit Leiden. Michaux, M.-C., Ph. Hiligsmann, L. Rasier (te verschijnen in 2011), ‘Het klemtoonpatroon in de tussentaal van Franstalige leerders van het Nederlands: een verkennend onderzoek’. In: I. Grucza (red.) (2011): Vielheit und Einheit der Germanistik weltweit XII. Kongress der Internationalen Vereinigung für Germanistik (IVG). Rasier, L. (2006). Prosodie en vreemdetaalverwerving. Accentdistributie in het Frans en Nederlands als vreemde taal. Onuitgegeven dissertatie, Université catholique de Louvain (elektronische versie op: http://hdl.handle.net/2078.1/4876)