Gekruiste blikken op een honderdste verjaardag. Een eerste balans van de herdenkingen van de Eerste Wereldoorlog in Brussel

De viering van de honderdste verjaardag van de Eerste Wereldoorlog betekent een breuk: historische gebeurtenissen zullen nooit meer op dezelfde manier worden herdacht, zeker niet in België. De deelgebieden hebben duidelijk laten verstaan welke rol ze voortaan volledig autonoom wensen te spelen bij toekomstige evenementen van dat type. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is daarbij niet achtergebleven. Het besliste weliswaar later dan de andere grote gewesten en gemeenschappen om de herdenkingen zelf te organiseren, maar toonde aan dat het bereid en in staat is om een krachtdadig en ambitieus herdenkingsbeleid op poten te zetten dat tot een zeer ruim publiek gericht is. Een systematisch onderzoek van iets meer dan 430 activiteiten die tussen januari 2014 en juni 2017 werden geregistreerd op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, wijst op hun extreme diversiteit, maar ook op de uitzonderlijke dynamiek van de Brusselse gemeenten die het initiatief hebben genomen voor een kwart van de activiteiten. In het algemeen werden in het merendeel van de evenementen twee thematische benaderingen gevolgd: het dagelijkse leven van de Brusselaars en de algemene geschiedenis van het conflict in zijn Belgische dimensie, maar die benaderingen werden ook gevolgd om debatten en reflecties over actuele vraagstukken op gang te brengen en om bepaalde waarden te presenteren die van betekenis zijn voor de hedendaagse samenleving: verdediging van de vrijheid, solidariteit, democratie, sociale cohesie… De historische benadering werd dus vaak gebruikt als instrument van cohesie en als hefboom voor integratie via een verleden dat zich tot iedereen richt: de Brusselaars van hier en elders, de gepassioneerden van geschiedenis, de liefhebbers van herdenkingstoerisme, de allochtonen, de expats, de dagjestoeristen… Dit artikel vormt Synthesenota nr 116 van het Brussels Studies Institute. Het wordt tevens iin het Frans en in het Engels gepubliceerd. Volledige ref.: Serge Jaumain, Joost Vaesen, Bruno Benvindo, Pierre Bouchat, Eric Bousmar, Iadine Degryse, Chantal Kesteloot, Olivier Klein et Karla Vanraepenbusch, « Gekruiste blikken op een honderdste verjaardag. Een eerste balans van de herdenkingen van de Eerste Wereldoorlog in Brussel. Synthesenota BSI », vertaald uit het Frans door Ben WINANT, in Brussels Studies, n° 116, on line sinds 06 november 2017, , 36 pp. ISSN 2031-0293