Inventariserend veldonderzoek aardgastransportleiding Wapse - Vinkega, tracédeel gemeente Westerveld

In opdracht van Vermilion Oil & Gas Netherlands BV heeft Antea Group in juni 2014 een archeologisch inventariserend onderzoek door middel van boringen uitgevoerd ten behoeve van de geplande aanleg van een gasleiding in de provincie Drenthe en Friesland. Het geplande tracé gaat van de gaswinningslocatie Wapse in westelijke oostelijke richting naar de locatie Vinkega (zie afbeelding 1 en de overzichtstekening 1-52-WPS001-6-22-001 in de kaartenbijlage). Het onderzoek dient ter voorbereiding op de te doorlopen ruimtelijke procedures. Het plangebied omvat circa 25 ha, gerekend met een trajectlengte van circa 10,1 km en een werkstrookbreedte van circa 25 m. De gasleiding zal komen te liggen op een diepte van 1,75 m -mv. Het plangebied ligt op de uitlopers van het Drent/Fries keileemplateau en kent een brede archeologische verwachting. Naast dekzandvlaktes, lage dekzandruggen en -heuvels, kruist het tracé ook een es en een beekdal. Op basis van de gespecificeerde archeologische verwachting kunnen ter plaatse van het tracé archeologische vindplaatsen worden verwacht. Op basis van het beleid van de gemeente Westerveld en Weststellingwerf is een onderzoeksverplichting gekoppeld aan bodemingrepen in het gebied. De archeologische verwachting uit het bureauonderzoek bevestigt in principe de gemeentelijke archeologische verwachting. Op basis van de verschillende geraadpleegde bronnen, zoals historisch kaartmateriaal, zijn er geen specifieke locaties en/of gebieden die een aangepaste verwachting behoeven. Wel bestaat de mogelijkheid dat meerdere zones als gevolg van ontginningen en/of landbouwgebruik deels verstoord zullen zijn. De bodem in het gebied bestaat uit een laag dekzand op (kei)leem. De directe ondergrond bestaat, daar waar deze is aangeboord, uit (kei)leem. Ten noorden van Vledder kruist het tracé de oude es van het dorp welke zich kenmerkt door een gelaagd dikke humeuze bovengrond. Aan de oostzijde van het tracé is in het lagergelegen deel veraard restveen aanwezig. De zandige bovengrond is in het gehele plangebied geroerd. De matig tot sterk humeuze bouwvoor heeft een dikte van 0,2 tot 0,8 m. Hieronder bevindt zich vaak een verstoorde ondergrond. Het betreft (sub)recente verstoringen en geen verstoringen uit archeologische perioden Op delen van het tracé zijn resten aangetroffen van bodemvorming (podzol). De resten bestaan meestal nog uit een restant van de inspoelingslaag (B-horizont) maar soms is er ook een restant van de bovenliggende uitspoelingslaag (E-horizont) aanwezig. In boring 1201a zijn in het verkennend en karterend onderzoek sporen houtskool aangetroffen in de B- horizont. De locatie met een oppervlak van circa 2.500 m is eerst aangeduidt als vindplaats 3. In de waarderende boringen zijn echter geen verdere indicatoren meer aangetroffen en de vindplaats komt te vervallen. Ten noorden van de Reeweg is naast een deels intact profiel aan het oppervlak bewerkt vuursteen aangetroffen (vindplaats 4). Ook hier zijn in de waarderende boringen geen verdere indicatoren meer aangetroffen en de vindplaats komt eveneens te vervallen. Het gebied met een plaggendek bevindt zich ten noorden van het dorp Vledder. Binnen dit dek is onder de huidige bouwvoor een verschuiving van kleuren waarneembaar die duidt op een geleidelijke ophoging maar aan de randen ook kleurverschillen die wijzen op een ophoging in een keer. Bij veldkarteringen in dit gebied zijn naast (sub)recent aardewerk ook bewerkt vuursteen en verbrand natuursteen aangetroffen. Verder is er één scherf prehistorisch aardewerk gevonden. De hele es wordt over een lengte van 1800 m opgenomen als vindplaats 5. Voor het deel van het plangebied in de gemeente Westerveld buiten de es van Vledder wordt aanbevolen geen aanvullend archeologisch meer onderzoek uit te voeren en het vrij te geven wat betreft het aspect archeologie ten behoeve van de aanleg van de leiding. Gezien de hogere verwachting voor de Vledder es en de daar verrichte waarnemingen (vindplaats 5) is aanbevolen tot een planaanpassing komen en dit gebied door middel van een gestuurde boring te kruisen. Dit advies is door de Vermillion overgenomen en de nieuwe aanleg is weergegeven op tekening 268091-LUFO. Bij het in- en uittrede punt binnen de es (HDD2 uit, HDD3 in) zal echter aanvullend onderzoek noodzakelijk blijven. Aanbevolen wordt deze locatie (circa 100 x 125 m) te onderzoeken door middel van proefsleuven. Hierbij dienen er verspringend in dit gebied 12 proefsleuven te worden gegraven met een lengte van 25 m en een breedte van 4 m (onderzoeksinspanning is 1.200 m2 van de 12.500 m2, hetgeen een dekkingsgraad van 9,6% betekent). Voor het trekken van de leiding is een uitlegstrook nodig. Er wordt gezien de terrein en bodemkundige omstandigheden uitgegaan van het toepassen van rijplaten op het maaiveld. Indien echter toch over een grotere lengte de bovengrond dient te worden ontgraven wordt aanbevolen hierbij een maximale graafdiepte van 0,3 m -mv. aan te houden