Archeologisch Begeleiding Protocol opgraven Vispassage Crevecoeur te Engelen gemeente ‘s-Hertogenbosch

Synthegra Archeologie B.V. heeft een archeologische begeleiding uitgevoerd voor eenlocatie aan de Henriëttewaard in Engelen. Het plangebied is in totaal circa 4,6 ha groot, waarvan in circa 3 ha bodemingrepen zullen plaatsvinden. Het terrein wordt in het noorden begrensd door de weg Henriëttewaard, in het oosten door de oever van de Oude Dieze, in het zuiden door grasland en een boerderij en in het westen door de weg Henriëttewaard. Het plangebied is in gebruik als bouwland en is niet bebouwd. Tijdens het onderzoek is het beeld ontstaan dat, in ieder geval op deze locatie, geen bewoning/landbouwactiviteit op de Hoorzik stroomgordel heeft plaatsgevonden tijdens de actieve fase van de rivier (laat-neolithicum - late bronstijd). Pas nadat de rivier is verlaten, heeft bewoning en/of akkerbouw plaatsgevonden op de stroomgordel. Waarschijnlijk was de locatie op dat moment aantrekkelijk vanwege de relatief hoge ligging (buiten het bereik van de toen actief geworden Maas) en mogelijk ook vanwege een nog waterbevattende restgeul. Er is door Synthegra eerder een archeologische begeleiding uitgevoerd voor het plangebied De Dieze (Engelen). Dit terrein ligt ten zuiden van het onderzoeksgebied en tijdens het veldwerk zijn een aantal paalsporen aangetroffen die mogelijk een deel van een gebouwstructuur vormen uit de late bronstijd-ijzertijd. Het is gelegen op de rand van een laatglaciaal terras langs de Hoorzik stroomgordel. De vindplaats ligt op circa 2,4 m +NAP, oorspronkelijk nog iets hoger, maar dat is geërodeerd. De vindplaats Crevecoeur ligt op ca. 1,7 m +NAP, maar het gaat hierbij om sporen van akkerbouw en niet om de nederzetting. Het is goed mogelijk dat er een relatie bestaat tussen de sporen van De Dieze en Crevecoeur. Een onderzoekslocatie ten zuiden van Engelen, aan de Kraanvogellaan, is door BAAC BV onderzocht. Hierbij zijn eveneens paalspoortjes van akkerafscheidingen en ploegsporen aangetroffen uit de ijzertijd aangetroffen op een hoogte van circa 2,00 m +NAP. Sporen van een erf lijken te ontbreken. Het gebied rondom Engelen lijkt in de prehistorie een geliefde locatie te zijn voor akkerbouw en zo mogelijk bewoning. De erven zullen zich op niet te grote afstand van de akkers hebben bevonden. Onderzoek in toekomst kan mogelijk meer informatie verschaffen over de woonlocaties in de prehistorie. Daarnaast heeft binnen het onderzoeksgebied kleiwinning plaatsgevonden in twee periodes van late middeleeuwen - nieuwe tijd. Voor welke doeleinden de klei werd gebruikt kan niet met zekerheid gezegd worden. Onderzoek naar dit fenomeen zal in de toekomst hopelijk een beter beeld kunnen geven