Bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek in plangebied Waterrijk te Almelo: Archeologische Rapporten Oranjewoud 2008/119

In november 2008 is in opdracht van de Gemeente Almelo door Ingenieursbureau Oranjewoud BV een bureauonderzoek en een inventariserend veldonderzoek uitgevoerd in het plangebied Waterrijk te Almelo, gemeente Twenterand. Het plangebied ligt ten westen van de Oosterweilandweg en ten oosten van de Almeloseweg en de Rijksweg N36. Het plangebied maakt deel uit van het project Waterrijk, waarin de gemeente binnen een oppervlakte van 480 hectare een woonwijk met 4362 woningen wil realiseren waarbij onder meer een watergebied aangelegd zal worden. De nieuw te bouwen woningen staan dan ook veelal dichtbij of aan het water. Binnen het plangebied zal een natuurgebied / retentie worden aangelegd. In het kader van vrijstellingen en vergunningen dienen de eventuele archeologische waarden in het gebied te worden onderzocht. Een archeologisch onderzoek dat in het kader van ruimtelijke onderbouwing plaatsvindt, past als onderzoeksstrategie binnen de zogenaamde Archeologische Monumentenzorg (AMZ). Waterrijk is een nieuwbouwproject van de Gemeente Almelo. Vanwege de lage archeologische verwachting is het grootste gedeelte van het gebied vrijgegeven wat betreft archeologisch onderzoek. Het huidige plangebied valt binnen de gemeente Twenterand. Op de gemeentelijke archeologische verwachtingskaart van de gemeente Twenterand (BAAC bv) heeft het plangebied een middelhoge archeologische verwachting gekregen. Het betreft hier een ontginningslint uit de Middeleeuwen. Vriezenveen is in het verleden een aantal keer opgeschoven waarbij het oude dorp werd verlaten en het, een aantal kilometer noordelijker - in het nieuw ontgonnen land, opnieuw werd gesticht. De locatie van de oude kerk en het kerkhof van een van deze voorgangers is nog bekend. Tevens werden er een aantal kilometer ten oosten van deze kerk Middeleeuwse scherven aangetroffen. Op basis van deze twee vondsten is een rechte lijn getrokken waar een Middeleeuws ontginningslint wordt verwacht. Vanuit het uitgevoerde bureauonderzoek is het allerminst zeker of binnen het plangebied ook Middeleeuwse resten aanwezig zijn. Tijdens de ruilverkavelingen is in een groot gedeelte van de Gemeente Twenterand gediepploegd waarbij archeologische grondsporen vernietigd zullen zijn. Doel van het onderhavige onderzoek is het toetsen van het gespecificeerde archeologische verwachtingsmodel en het in kaart brengen van de bodemkwaliteit (gaafheid). Op basis van de resultaten van deze onderzoeksfasen worden aanbevelingen geformuleerd voor de wijze waarop met kansrijke- dan wel kansarme zones en eventueel aanwezige archeologische waarden dient te worden omgegaan. Het booronderzoek is uitgevoerd in de verkennende fase van het inventariserende veldonderzoek. Het heeft bestaan uit het zetten van 17 boringen verspreid over het plangebied. Hiermee is een boordichtheid van 5 boringen per hectare bereikt. Dit is voldoende om een goede indicatie te krijgen van de opbouw van de bodem. Op basis van het bureau- en veldonderzoek kan worden geconcludeerd dat het plangebied tot in de C-horizont is verstoord. In negen boringen is nog een veenrest aangetroffen. De overgang van het veen naar de C-horizont was in alle gevallen abrupt waardoor geconcludeerd kan worden dat ook het veen alsmede de top van het onderliggende zand verstoord is. In geen van de boringen zijn archeologische indicatoren aangetroffen. Ook aan de top van het maaiveld zijn, zover dit te zien was (zeer slechte vondstzichtbaarheid) geen archeologische indicatoren waargenomen. Hoewel het plangebied niet karterend is onderzocht maar door middel van een verkennend onderzoek (17 boringen met een diameter van 7 cm), is een duidelijk beeld ontstaan van de bodemopbouw in het plangebied. De bodem is tot in de C-horizont verstoord, in geen van de boringen is een intact bodemprofiel waargenomen en in geen van de boringen zijn indicatoren aangetroffen die doen vermoeden dat binnen het plangebied een vindplaats aanwezig is. Dientengevolge wordt aanbevolen het plangebied vrij te geven voor wat betreft archeologie