Thuis in een Utrechts castellum: binnenbebouwing van de forten van het Domplein en de Hoge Woerd

Samenvatting Odyssee-project Binnen de huidige gemeentegrenzen van Utrecht bevinden zich twee Romeinse forten: Utrecht Domplein (Traiectum) en De Meern Hoge Woerd. Deze zijn in de jaren 40 van de eerste eeuw n.Chr. op een onderlinge afstand van ongeveer 5 km gebouwd op de zuidoever van de Rijn. Zij maakten deel uit van een Romeins verdedigingssysteem dat in de loop van de eerste eeuw langs de Rijn werd uitgebouwd tot een grens, de Limes. Over deze Utrechtse forten, die voor hulptroepen waren bestemd, is relatief weinig bekend. Een belangrijke oorzaak is dat in het verleden uitgevoerd onderzoek op deze locaties onvoldoende is ontsloten. Op het Domplein zijn in de vorige eeuw diverse opgravingen uitgevoerd, waarvan slechts een beperkt deel sindsdien is uitgewerkt. Van de onderzoeken uit de jaren '70 en '80 op de Hoge Woerd is zelfs nooit een basisuitwerking verschenen. Het huidige voorstel richt zich op de digitalisering, analyse en ontsluiting van de opgravingen op het Domplein, Pandhof 1956 en 1964 en op de Hoge Woerd 1973 en 1982/1983/1988. Bij deze opgravingen en waarnemingen zijn steeds delen van binnenbebouwing van de forten aangetroffen. Met dit project willen we bijdragen aan de kennis van de binnenbebouwing en de bouwtechnieken die bij de bouw ervan zijn toegepast. Daarnaast is het doel om meer te weten te komen over de vroegste fase van het Romeinse verdedigingssysteem in dit gebied, de laat-Romeinse tijd en - in het geval van het Domplein - de overgang naar de vroegmiddeleeuwse bewoning van de stad. Resultaten van het onderzoek zullen verschijnen in een rapport en worden ontsloten via publiekspresentaties (bezoekerscentra Castellum Hoge Woerd en Domplein), publiekswebsites (Gemeente Utrecht, Portico.nu en Stichting Domplein 2013) en een door de Universiteit Utrecht op te zetten digitaal platform voor gezamenlijk onderzoek van de UU, de Gemeente Utrecht en Stichting Domplein 2013. Een synthese van het onderzoek in breder archeologisch en historisch verband wordt als artikel gepubliceerd. Alle gegevens worden beschikbaar gesteld aan het e-depot voor de Nederlandse archeologie (EDNA, DANS)