Archeologische begeleiding rioolwerkzaamheden De Vennen en Mottenbrink te Onnen, gemeente Haren (GR)

Het onderzoeksgebied betreft de straten Mottenbrink en De Vennen. De Mottenbrink betreft een oude doorgaande weg en ligt aan de westkant van het dorp Onnen. De Vennen ligt ten noorden van de Lange Landweg en sluit aan op de Mottenbrink. De bij het onderzoek aangetroffen grondsporen en -lagen bestaan uit paalsporen, kuilen, greppels, esgreppels, een sub-recente sloot, een oude akkerlaag en de restanten van een oud wegdek/karrensporen. Ook is in De Vennen een klein restant van een (sub)-recente fundering gevonden. Het archeologische onderzoek heeft een inkijk kunnen geven in het gebruik van dit deel van Onnen door de eeuwen heen, vanaf de late prehistorie tot aan onze tijd. De oudste sporen die bij het onderzoek zijn aangetroffen betreffen de nederzettingssporen en een oude akkerlaag, die dateren uit de periode late ijzertijd/Romeinse tijd. De nederzettingssporen bestaan uit paalsporen, kuilen en greppels. Uit een deel van de paalsporen zijn (gedeeltelijk) gebouwen te reconstrueren, zoals spiekers en een groter gebouw, mogelijk een schuur of een woonhuis. De greppels horen waarschijnlijk bij elkaar en kunnen tot een perceels- of erfscheiding hebben gehoord. Uit de bodemopbouw binnen het onderzoeksgebied is duidelijk dat de nederzettingssporen zowel onder een oude akkerlaag liggen, in de C-horizont, als door deze akkerlaag heen zijn gegraven. De exacte datering van deze akkerlaag is dus niet goed te achterhalen, maar moet gezien de stratigrafie van de paalsporen en kuilen en de erin aangetroffen vondsten eveneens in dezelfde periode als de nederzettingssporen worden geplaatst. In de late middeleeuwen heeft een deel van het onderzoeksgebied, De Mottenbrink, twee opeenvolgende functies. In eerste instantie doet het nog steeds dienst als akkerland, getuige de esgreppels die in het grootste deel van de Mottenbrink zijn gevonden. Van het esdek zelf, dat zich op de esgreppels moet hebben bevonden, is niets meer teruggevonden. Daarna wordt de Mottenbrink als weg in gebruik genomen. Het aangetroffen oude wegdek/de karrensporen dateren vermoedelijk vanaf de late middeleeuwen (circa 13e eeuw). De esgreppels, die zich onder het wegdek bevinden, dateren daarmee uit de periode van vóór de 13e eeuw. De onverharde Mottenbrink is gedurende enige eeuwen in gebruik en wordt tussen 1926 en 1935 voorzien van een verhardingslaag. De aangetroffen vondsten bestaan uit aardewerk, metaal, natuur- en vuursteen en uit houtskool. Het vondstmateriaal is zowel afkomstig uit sporen als uit lagen (akkerlaag, wegdek). Het aardewerk en het metaal dateert uit de late ijzertijd/Romeinse tijd, de middeleeuwen en de nieuwe tijd. Het houtskool en het steen dateert op basis van vondstcontext en 14C-datering (houtskool) in de late ijzertijd/Romeinse tijd. Uit het onderzoek blijkt dus dat de doorgaande weg de Mottenbrink op zijn vroegst in de late middeleeuwen in gebruik is genomen. Hiervóór is het gebied waar de Mottenbrink en De Vennen zich bevinden in gebruik als bouwland en woongebied. Er zijn verschillende archeologische sporen in het tracé van de Mottenbrink gevonden die aangeven dat de bewoning in de late ijzertijd/Romeinse tijd niet langs een voorloper van de huidige weg gelegen was. Er zijn dus geen aanwijzingen dat de Mottenbrink reeds in de prehistorie als route in gebruik was