T cell-dependent B cell hyperactivity in primary Sjögren's syndrome: Biomarker and target for treatment

Het primaire syndroom van Sjögren (pSS) is een chronische, systemische auto-immuunziekte, waarbij met name de speekselklieren en traanklieren worden aangedaan. De meest voorkomende symptomen van pSS zijn een droge mond, droge ogen en chronische vermoeidheid. Naast de speeksel- en traanklieren kunnen ook andere organen aangetast worden door de ziekte. pSS wordt gekenmerkt door over-activatie van het verworven immuunsysteem en in het bijzonder hyperactivatie van B lymfocyten (B cellen). In dit proefschrift werd de rol van T cel-afhankelijke B cel hyperactiviteit als biomarker en doelwit van behandeling in pSS bestudeerd. Het onderzoek heeft aangetoond dat de frequentie van circulerende T folliculaire helper (Tfh) cellen een adequate biomarker voor ziekteactiviteit is. Lokaal in de speekselklieren lijken echter ook andere effector T cel subtypes en B cellen een belangrijke bijdrage te leveren aan het ontstekingsproces. In dit proefschrift beschreven we ook dat de ratio van immunoglobuline vrije lichte ketens (κ/λ) in serum een bruikbare biomarker is voor de aanwezigheid van MALT-lymfoom. Verder toonden we verschillende biologische effecten aan van immunotherapie met rituximab of abatacept in pSS patiënten. Met name de frequentie van circulerende Tfh cellen werd verminderd door therapie en dit correleerde met een afname van de ziekteactiviteit. Behandeling met abatacept, wat T cel activatie remt, zorgde bovendien voor verlaagde hyperactiviteit van de B cellen. Aan de hand van onze resultaten kunnen we veronderstellen dat het remmen van de interactie tussen Tfh cellen en B cellen cruciaal is voor succesvolle behandeling van ziekteactiviteit bij pSS