Heilige gezangen: Herkomst, ontwikkeling en receptie van de lofzangen in het psalmboek van Dathenus en de ‘Eenige Gezangen’ in de Staatsberijming van 1773

In de studie "Heilige gezangen" staat de collectie ‘Eenige Gezangen’ in de Staatsberijming van 1773 centraal. Deze berijming, ook wel ‘Oude Berijming’ genoemd, wordt nog altijd uitgegeven en gebruikt binnen de zogenoemde gereformeerde gezindte in Nederland. Binnen deze orthodox-gereformeerde stroming zijn in principe alleen de berijmde psalmen toegestaan voor gebruik in de eredienst. Gezangen worden afgewezen omdat die niet, net als de psalmen, rechtstreeks teruggaan op Bijbelteksten. Voor de ‘Eenige Gezangen’ wordt echter een uitzondering gemaakt: deze twaalf (of soms dertien) gezangen mogen wél gezongen worden binnen de liturgie. De vragen waarop in dit onderzoek een antwoord wordt geprobeerd te geven, zijn: Hoe is deze collectie gezangen ontstaan? Wat is de herkomst van de afzonderlijke gezangen? En waarom hebben deze gezangen een uitzonderingspositie gekregen? Voor de antwoorden op deze vragen moeten we terug naar de periode vóór 1773. Tussen 1566 en 1773 is in de Nederlanden het psalmboek van Petrus Dathenus in gebruik. De eerste editie van dit psalmboek, uitgegeven in 1566, bevat zeven gezangen. Gaandeweg breidt dat aantal zich echter uit naar een collectie van dertien gezangen. Bij de totstandkoming van de Staatsberijming in 1773 wordt de situatie die tussen 1566 en 1773 is gegroeid gecontinueerd en wordt de gezangencollectie in zekere zin gecanoniseerd. Om die reden wordt in dit onderzoek ruime aandacht besteed aan de periode vóór 1773. Met deze studie is een hymnologische lacune opgevuld en een belangrijke bijdrage geleverd aan de beschrijving van de geschiedenis van de kerkzang in Nederland