Prediktori stavova hrvatskog stanovništva o socijalnoj državi

U radu se istražuju prediktori stavova o socijalnoj državi među građanima Hrvatske. Koristeći podatke ISSP-ovog modula “Društvena nejednakost IV” iz 2009. godine, rad ispituje utjecaj klasnog statusa, položaja na tržištu rada, spola, dobne kohorte i političkog opredjeljenja na stavove o socijalnoj državi. Analiziraju se zasebne čestice iz ISSP-ovog upitnika, kao i kompozitna varijabla nastala zbrajanjem rezultata na izvornim česticama. U modelu koji koristi kompozitnu kriterijsku varijablu samo muškarci i pripadnici najmlađe dobne kohorte imaju statistički značajno veću šansu iskazivanja niže podrške socijalnoj državi, što govori u prilog tezi teorije masovnog društva da post-komunistička društva nemaju razvijenu artikulaciju društvenih sukoba na razini političkih stavova. Međutim, ostali modeli govore u prilog teoriji racionalnog izbora jer pokazuju da osobe višeg klasnog statusa, osobe koje nisu nezaposlene, osobe desne političke orijentacije te osobe koje su se odbile izjasniti po pitanju vlastitih prihoda i političkog opredjeljenja imaju veću šansu iskazivanja niže podrške pojedinim aspektima socijalne države. Nalazi ovog istraživanja ukazuju na to da modeli koji koriste različite zavisne varijable kao aproksimaciju stava o socijalnoj državi daju različite rezultate. Unatoč pronađenim razlikama među ispitanicima, ukupna razina podrške u svim socio-demografskim skupinama hrvatskih građana vrlo je visoka, što bi trebao biti predmet daljnjih istraživanja ove teme na komparativnoj razini.The paper examines predictors of welfare attitudes among Croatian citizens. Using the ISSP 2009 module “Social inequality IV” data, the paper examines the impact of class position, position on the labor market, gender, birth cohort and political orientation on individual welfare attitudes. Separate items from the ISSP questionnaire as well as the composite variable derived by summing the results on the original items are analyzed. In the model that uses the composite dependent variable, only men and members of the youngest cohorts have a statistically significantly higher chance of showing lower welfare state support, arguing in favor of the theory of mass society that post-communist societies have not developed articulation of social conflicts at the level of political attitudes. However, other models support the rational choice theory, as they show that people of higher class status, persons who are not unemployed, voters of right-wing parties, and those who have refrained from declaring their own income and political orientation have a greater chance of expressing lower welfare state support. The findings of this paper suggest that models that use different dependent variables as an approximation of welfare attitudes produce different results. Despite the differences found among respondents, the overall level of support in all socio-demographic groups of Croatian citizens is very high, which should be the subject of further research at a comparative level