MAZIDAĞ-DERİK (MARDİN) FOSFAT PELOİDLERİNİN SEDİMANTER PETROGRAFİSİ VE KÖKENİ

Üst Kretase karbonat istifi içerisinde yataklanan Mazıdağ fosfatlarının büyük bölümü, yükselen derin deniz sularının şelf zonuna fosfat sağladığı devirlerde depolanmıştır. Bu periyotta çökelen zoo-fitoplanktonca (diyatome) zengin organik çamur, fosfatın esas kaynağını oluşturmuştur. Balık kemiği, dişi ve benzer diğer iskeletsel parçalar da yer yer bu üretime katılmışlardır. Birincil fosfat depolarının bir kısmı oluşumlarından sonra denizaltı akıntıları ile taşınmışlar ve yeniden depolanmışlardır. Bazıları da deniz tabanı yükselmesi sonucunda karstlaşmaya uğrayarak, fosfat kabuk oluşumuna yol açmışlardır. Bu karmaşık olaylar sonucunda türeyen çeşitli özellikli fosfat taneler arasında peloidler bol miktarda olup, bunlar içerisinde farklı kaynaktan türeme aşağıdaki dört tip ayrılmıştır : Yerinde çökelimle,fosfatlaşmış intraklastların, biyoklastların aşınmasiyle ve balık kemiklerinin fosformikritleşmeşine uğraması sonucunda meydana gelenler. Bu peloid tanelerin mikroiç yapılan da farklı olup, bunlar elektron mikroskopisi yardımıyle; (a) amorf; (b) ınikroyumru; (c) yarı kristalli; (d) mikrokristalli; (e) çimentolayıcı tipte beş değişik oluşum tipine ayrılmışlardır