L’Histoire du Saint sacrement de Miracle d’Étienne Ydens (1605), oeuvre de dévotion ou oeuvre polémique ?

The History of the Miracle of the Blessed Sacrement by Stephen Ydens (d. 1615), Book of Piety or Controversial Book ? During his research on the printed tradition of the history of the Miracle of Blessed Sacrament written in the seventeenth century by canon Stephen (Étienne) Ydens († 1615), Renaud Adam not only studied the personality of the author, but also the way the story of the Eucharistic miracle in Brussels had been adopted for politicoreligious purposes. The canon of Saint Gudule used the text on the profanation of the hosts dating from the last third of the fourteenth century, to attack Protestantism and the – according to him equally dangerous – witchcraft. The study of the seventeenth century editions showed that the tone of the work gradually became less controversial, proving that Protestantism and witchcraft were considered a less significant threat than at the time of the redaction of the story by Ydens.L’étude de la tradition imprimée de l’Histoire du Saint sacrement de Miracle du chanoine Étienne Ydens († 1615) au XVIIe siècle est l’occasion de revenir non seulement sur la personnalité de son auteur, mais également sur l’instrumentalisation du récit du miracle eucharistique bruxellois à des fins politico-religieuses. Le chanoine de Sainte-Gudule a ainsi profité du récit de la profanation des hosties dans le dernier tiers du XIVe siècle pour s’attaquer de front à la religion protestante et à la sorcellerie, tout aussi dangereuse à ses yeux que le protestantisme. L’examen des éditions parues au cours du XVIIe siècle a montré que le caractère polémique de l’oeuvre s’est progressivement atténué au fil du temps, preuve que le protestantisme et la sorcellerie n’ont plus constitué une menace aussi importante qu’à l’époque de la rédaction d’Ydens.De Historie van de Heilig Sacrament van Mirakel van Steven Ydens († 1605), devotioneel boek of polemisch boek ? Het onderzoek naar de zeventiende-eeuwse gedrukte traditie van de geschiedenis van het Heilig Sacrament van Mirakel van kanunnik Steven (Étienne) Ydens († 1615) vormde de aanleiding om niet alleen de persoonlijkheid van de auteur te bestuderen, maar ook de wijze waarop het verhaal van het Brussels eucharistisch wonder werd ingezet voor politiek-religieuze doeleinden. De kanunnik van Sint-Goedele gebruikte het verhaal over de ontheiliging van hosties uit het laatste derde van de veertiende eeuw om het protestantisme en de – in zijn ogen al even gevaarlijke – hekserij te bestrijden. Uit de studie van de zeventiende-eeuwse edities is gebleken dat het controversiële karakter van het werk geleidelijk afnam. Dit toont aan dat protestantisme en hekserij in deze periode niet meer als een even grote bedreiging werden ervaren als ten tijde van de redactie van het werk door Ydens.Adam Renaud. L’Histoire du Saint sacrement de Miracle d’Étienne Ydens (1605), oeuvre de dévotion ou oeuvre polémique ?. In: Revue belge de philologie et d'histoire, tome 92, fasc. 2, 2014. Histoire médiévale, moderne et contemporaine Middeleeuwse, moderne en hedendaagse geschiedenis. pp. 413-433