Ateliers palatiaux minoens : une nouvelle image

Ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία και τη λειτουργία των μινωικών ανακτόρων αποτελούν, ασφαλώς, τα λεγόμενα «ανακτορικά εργαστήρια». Η μέχρι σήμερα παραδοσιακή άποψη, διατυπωμένη κατά πρώτο λόγο από τον Α. Evans και ευρύτερα αποδεκτή από τους διαδόχους του, ήταν ότι μέσα στα ανάκτορα λειτούργησαν μόνιμα, καλά εξοπλισμένα εργαστήρια, ειδικευμένα στην κατασκευή συγκεκριμένων τύπων αγαθών. Μία κατά το δυνατόν συνοπτική, όμως, παρουσίαση των ταυτισμένων εργαστηρίων των ανακτόρων της Κνωσού, της Φαιστού και των Μαλίων, μαζί με μία πληρέστερη προσέγγιση των μέχρι σήμερα αδημοσίευτων εργαστηρίων της Ζάκρου, οδηγεί σε μερική αναθεώρηση της αρχικής άποψης : οι μέχρι σήμερα ταυτισμένοι χώροι εργασίας δεν ήταν ειδικά διαμορφωμένοι και καλά εξοπλισμένοι και δεν στέγασαν εργαστήρια με αυστηρά προκαθορισμένη παραγωγή. Αντίθετα, φαίνεται ότι στους χώρους αυτούς εργάσθηκαν κατά περίσταση, σύμφωνα με τις ανάγκες τους, κάποιοι άνθρωποι που γνώριζαν καλά παραπάνω από μία τέχνες και ασφαλώς εκπλήρωναν τις κάθε είδους παραγγελίες των υψηλών προμηθευτών τους. Είναι, λοιπόν, προτιμότερο να μιλάμε μάλλον για « ανακτορικούς τεχνίτες » (ή « καλλιτέχνες »), που ενσαρκώνει κατά τον καλύτερο τρόπο ο μυθικός για τους μεταγενέστερους Δαίδαλος.Les «ateliers palatiaux» constituent un chapitre très important de l'histoire et du fonctionnement des palais minoens. Selon l'opinion traditionnellement admise, formulée par A. Evans et largement reprise par ses successeurs, à l'intérieur des palais fonctionnaient en permanence des ateliers bien outillés, spécialisés dans la fabrication de certaines catégories d'objets. Cependant, une présentation sommaire des ateliers identifiés dans les palais de Cnossos, Phaistos et Malia, accompagnée d'une approche plus exhaustive des ateliers encore inédits de Zakros, conduit à réexaminer en partie l'opinion première : les espaces de travail identifiés à ce jour n'étaient ni aménagés spécialement ni bien équipés, et n'abritaient pas d'ateliers à production strictement spécialisée. Il semble au contraire qu'y aient travaillé occasionnellement, en fonction de leurs besoins, des artisans habiles dans plus d'un art, pour répondre aux commandes de toutes sortes que passaient leurs fournisseurs de haut rang. Il est donc préférable d'employer le terme d'« artisans — ou artistes — palatiaux», qu'incarne parfaitement le personnage plus tard mythique de Dédale.Platon L Leftéris. Ateliers palatiaux minoens : une nouvelle image. In: Bulletin de correspondance hellénique. Volume 117, livraison 1, 1993. pp. 103-122