Mimari koruma ve yeniden işlevlendirme kavramı, konak pier örneği

Günümüzde gelişmiş toplumlar kültürel miras olarak kabul edilen ve geçmiş yılların yaşamını, mimari teknolojilerini temsil eden yapıları korumayı bir zorunluluk olarak görmektedir. Koruma kavramı da zaman içerisinde gelişerek tek yapı ölçeğinden kentsel doku ölçeğine kadar farklı mesleki uzmanlık alanlarını ilgilendiren bir uğraşı alanı haline gelmiştir. Çağdaş koruma anlayışı kültür varlığı olarak kabul edilen yapıların tüm mimari, teknolojik ve artistik ögelerini koruyarak olabildiğince özgün olarak gelecek kuşaklara aktarılmasını öngörmektedir. Zaman içerisinde değişen yaşam koşulları ve teknolojik ilerlemeler pek çok kültür varlığı niteliğinde ki yapının özgün işlevinin sürdürülememesi ve yapıların terk edilerek işlevsiz kalması durumunu oluşturmuştur. Bununla beraber yapıların korunurken herhangi bir toplumsal faaliyete tahsis edilerek yaşatılması ise ana hedefler arasındadır. Bu durumda özgün işlevlerini yitiren yapıların yeniden işlevlendirilmeleri de koruma- restorasyon çalışmalarının en önemli sorunları arasında yer almaktadır. Bugün ülkemizde pek çok arkeolojik ve tarihi yapı işlevsiz ve atıl durumdadır. Bu yapı stoğunun içinde 19. Yüzyıla ait çok sayıda erken dönem endüstri yapısı ile birlikte kamu yapısı da bulunmaktadır. Son yıllarda bu yapılardan bazılarının restore edilerek üniversite, okul, müze ve A.V.M. gibi işlevlere tahsis edilmiş olduğu görülmektedir. Konu ile ilgili olarak yapılan bilimsel çalışmalar sayıca son derece az ve yetersizdir. Yukarıdaki gerekçeler doğrultusunda yeniden işlevlendirme uygulamalarının irdelenmesi amacıyla bu tez çalışması kapsamında Osmanlı Döneminde inşa edilen ve günümüzde Konak Pier A.V.M. olarak bilinen Fransız Gümrük binaları yapı grubu ele alınmıştır. Burada takdim edilen çalışma beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde genel olarak mimari koruma kavramı ve gerekliliği, ikinci bölüm Konak Pier Yapı Grubu’nun tarihi gelişimi ve mimari analizini, üçüncü bölüm yapı grubuna yönelik fiziki müdahalelerin analizini, dördüncü bölüm yeniden işlevlendirme çalışmaları ile gerçekleşen müdahalelerin yapı grubuna olan etkisinin değerlendirilmesini kapsamaktadır. Son bölümde de Konak Pier Yapı Grubu’na yönelik yeniden işlevlendirme çalışmasının sonuçları ve gelecekte ki olası uygulamalara yönelik önerilere yer verilmiştir. Today, developed countries regard the protecting the structures which accepted as a cultural heritage and represents the past life and architectural technology, as a necessity. “The Protection” concept was developed in the course of time and converted to another occupation involving the different occupational area of specialization from single structure scale to urban texture scale. The contemporary concept of “Protection” envisages the transfer of structures that are considered to be cultural objects to future generations as originally as possible, while preserving all architectural, technological and artistic pieces. The living conditions and technological progress in time was constituted the unsustainability of the original function of many cultural properties and abandonment of the structures. Along with this, while keeping the buildings protected, social activities are allotted and living is one of the main targets. In this case, restorations of structures that lose their original functions are also among the most important problems of protectionrestoration works. Today, there are many functionless and idle archeological and historical structures in our country. There are much early period industrial structures belong to 19th century and also public structure within this building inventory. It has seen that some of these structures have repaired and assigned for the universities, schools, museums and Shopping Center in the last years. The number of scientific studies on this subject is extremely low and inadequate. In order to examine the applications of re-functioning in the direction of the above reasons, within this thesis study, French Customs buildings “Structure Group”, which established in the Ottoman period and known as Konak Pier A.V.M. in our day are approached. This submitted study is consisting from five parts. First Part includes the architectural protection and necessity generally; Second Part includes historical development and architectural analysis of Konak Pier Structure Group; Third Part includes analyses of physical interventions towards to Structure Group; Fourth Part includes re-functioning studies and evaluation of the effect of applied interventions on the Structure Group. In the last Part, the results of the re-functioning studies and recommendations for the possible applications in the future are given