Zelfrijdende voertuigen : wat betekent dat voor fietsers en voetgangers ?

Er zijn veel ontwikkelingen gaande op het gebied van zelfrijdende voertuigen. Tot nu toe onderbelicht daarin – maar van groot belang voor de verkeersveiligheid – is de interactie tussen zelfrijdende voertuigen en fietsers en voetgangers. Op dit moment is er nog weinig bekend over wat voetgangers en fietsers verwachten van zelfrijdende voertuigen en hoe ze er in de verkeerspraktijk op reageren. Het is bijvoorbeeld onduidelijk of hun huidige verkeersgedrag eigenlijk wel iets zegt over hun gedrag in een verkeerssysteem met zelfrijdende voertuigen. Voor het programmeren van zelfrijdende voertuigen die veilig met voetgangers en fietsers omgaan is dat uiteraard wel relevant. SWOV heeft in de periode 2016-2017 verschillende onderzoeken op dit terrein gedaan, waaronder een uitgebreide literatuurstudie en, deels in samenwerking met de TU Delft, enkele empirische onderzoeken. Dit rapport biedt een kort overzicht van de bevindingen, waarbij we onder andere kijken naar aspecten als verwachtingen, vertrouwen, communicatie tussen verkeersdeelnemers, gedragsadaptatie, en uiteindelijk het gedrag. Voetgangers en fietsers lijken neutraal tot redelijk positief in hun verwachtingen over de mate waarin zelfrijdende voertuigen rekening met hen houden. Aan de andere kant geven zij aan zich minder op hun gemak te voelen in situaties met zelfrijdende voertuigen. Wanneer we echter kijken naar hoe ze zich (zeggen te) gedragen in die situaties, zijn er nauwelijks verschillen met hun gedrag in aanwezigheid van gewone handgestuurde auto’s. Al met al moet geconcludeerd worden dat het onderzoek tot nu toe geen eenduidig beeld geeft van de wijze waarop voetgangers en fietsers omgaan met zelfrijdende voertuigen. Een conclusie is verder dat het aantal empirische studies op dit gebied nog beperkt is, dat ze bovendien vaak kleinschalig zijn, en dat de methoden van onderzoek nog in de kinderschoenen staan. Er zijn dan ook nog veel hiaten in de kennis op dit gebied. Nieuwe onderzoeksmogelijkheden, bijvoorbeeld in de vorm van testtrajecten voor zelfrijdende voertuigen, bieden in de nabije toekomst verdere mogelijkheden om de interactie tussen voetgangers en fietsers zo realistisch mogelijk te onderzoeken