O badaniach biograficznych krytycznie [Critical approach to biographical research]

W naukach społecznych i humanistycznych widzimy różnorodność podejść do badańbiograficznych. Powstaje więc pytanie, które z tych podejść są właściwe, a które nie?Które warto stosować i dlaczego? Artykuł ten podejmuje zagadnienie badań biograficznychz punktu widzenia krytycznego, szczególnie w czasie, kiedy różnorodnośćpodejść, koncepcji i perspektyw może sprawiać trudności nowicjuszom w stosowaniutej metody.Wieloletnie posługiwanie się metodą biograficzną pozwala mi spojrzeć na własnądziałalność badawczą krytycznie i zastanawiać się, jak stosowanie metody abdukcyjnejdo generowania teorii dotyczącej konstruowania i rekonstruowania tożsamościnietradycyjnych studentów w szkolnictwie wyższym w Szwecji jest możliwei jakie są tego konsekwencje.Artykuł ten stara się pokazać początki metody biograficznej, usytuować jąw kontekście nauk społecznych, zastanowić się nad różnymi podejściami, pułapkamioraz zaletami i wadami tej metody. Równocześnie przedstawia problemy w stosowaniumetody wywiadu biograficznego, doboru próby, zagadnień etycznych oraz analizydanych, jak i konceptualizacji danych oraz tworzenia typologii na przykładzie własnychbadań.In social sciences and humanities, a variety of approaches to biographical research are used. The question then arises what is appropriate and what is not? Which approach is worth using and why? This article looks at biographical research from the critical point of view, especially at a time when the diversity of approaches, concepts, and perspectives can make it difficult for novices to use this method. Having long experience in applying the biographical method allows me to look critically at my own research and think about using the abductive method to generate a theory on identity formation and transformation by non-traditional students in higher education in Sweden. How is this possible and what are the consequences? This article tries to show the beginnings of the biographical method in the context of social sciences and reflects on the different approaches, pitfalls as well as advantages and disadvantages. It presents problems in applying biographical interview, sampling, ethical issues, data analysis and conceptualization as well as creation of typology on the example of my own research