Fonotaktyka i morfonotaktyka języka polskiego i angielskiego. Teoria, opis, narzędzia i zastosowania

Fonotaktyka określa fonologiczne warunki i ograniczenia występowania i współwystępowania dźwięków (spółgłosek i samogłosek) w danym języku. Morfonotaktyka odnosi się do interakcji między fonotaktyką a morfotaktyką. Główne podejście do zbitek spółgłoskowych oparte jest na podziale zbitek na leksykalne oraz morfonotaktyczne. Zbitki leksykalne pojawiają się wewnątrz morfemu. Zbitki morfonotaktyczne powstają za sprawą operacji morfologicznych, takich jak konkatenacja czy przegłos. Zbitki morfonotaktyczne często mają charakter fonotaktycznie nacechowany oraz bywają zbitkami, które nie występują wewnątrzmorfemowo. Przedmiotem badania są zarówno zbitki leksykalne (wewnątrzmorfemowe), jak i te o cechach morfonotaktycznych. Przewodnim motywem niniejszej pracy jest zweryfikowanie hipotezy dotyczącej stopnia nacechowania zbitek w zależności od ich fono- i morfonotaktycznego charakteru. Uzyskane dane słownikowe i korpusowe o występowaniu oraz statystycznym zachowaniu zbitek spółgłoskowych zostały zbadane pod kątem stopnia nacechowania opartego na uniwersalnych preferencjach fonotaktycznych. Jako narzędzie pomiaru stworzony został kalkulator fonotaktyczny, który posłużył do oceny preferencyjności fonotaktycznych oraz morfonotaktycznych zbitek spółgłoskowych.Phonotactics determines phonological conditions and constraints on the occurrence or cooccurrence of sounds (vowels and consonants) in a given language. Morphonotactics refers to the interaction between phonotactics and morphotactics. The main approach to consonant clusters is based on the division into phonotactic and morphonotactic clusters. Phonotactic clusters occur within morphemes. Morphonotactic clusters arise as a result of morphological operations such as concatenation or apophony. Morphonotactic clusters are often phonotactically marked and often fail to surface as phonotactic clusters. The research focuses both on morphologically simple and complex clusters. The leitmotif of the present book is the verification of the hypothesis concerning the markedness of clusters in relation to their phonotactic or morphonotactic character. The dictionary and corpus data was examined in terms of markedness, based on universal phonotactic preferences. In order to evaluate cluster preferability, a phonotactic calculator was devised, which enables making measurements on a large scale