The notion of the ‘principles of law’ in the light of the idea of ‘essentially contested concepts’

Pomimo istnienia wielu opracowań dotyczących teoretycznych właściwości „zasad prawa” żadna z koncepcji obecnych w polskim porządku prawnym nie została dotąd uznana za dominującą i bezsprzecznie trafniejszą niż pozostałe. Podobna sytuacja panuje w światowej teorii prawa. W niniejszym opracowaniu podjęto próbę zbadania przyczyn tego stanu rzeczy przez zaprezentowanie założeń mało znanej w nauce polskiej idei „pojęć co do istoty kwestionowanych” (essentially contested concepts – ECC), stworzonej przez Waltera B. Galliego i zastosowanie jej do analizy pojęcia zasad prawa. Istnieją dwie główne możliwe interpretacje idei. Zależnie od poglądów przyjętych w tej kwestii, może ona pełnić rolę analitycznego wzorca opisującego typowy zestaw cech charakteryzujących pojęcia wyjątkowo w nauce sporne, w świetle których warto je wraz z otaczającą dyskusją przestudiować. Drugą możliwość stanowi uznanie jej za ontologiczną „hipotezę wyjaśniającą”, zgodnie z którą każdemu ECC z konieczności towarzyszy nierozstrzygalność debaty o właściwy sposób użycia. Niezależnie od zajętego stanowiska, prześwietlenie „zasad prawa” z wykorzystaniem metodologii ECC pozwala pełniej spojrzeć na dotyczącą ich dyskusję z perspektywy „zewnętrznej”. To zaś pozwala sformułować tezę, że argumentacja za konkretnymi koncepcjami zasad powinna w większym stopniu obejmować użyteczność uważanej za słuszną teorii niż konwencjonalne z natury argumenty dotyczące tego, czym zasady w rzeczywistości są.Despite many studies on the theoretical properties of the ‘principles of law’ none of the theories proposed has been recognised as a leading or more accurate one than others. The paper is an attempt to examine the reasons for this, by examining the notion of the ‘principles of law’ in the light of the idea of ‘essentially contested concepts’ (ECC), introduced by Walter B. Gallie. This concept is little known in Polish legal scholarship. Depending on the views regarding its nature, the ‘essentially contested concept’ may be seen as an analytic framework pointing at its attributes and the attributes of a dispute about it, or as an ontological ‘explanatory hypothesis’ attributing to certain concepts a natural impossibility of reaching an agreement as to the proper use of these concepts. Regardless of the adopted view, the analysis of the ‘principles of law’ as an essentially contested concept provides a possibility to cast a glance at the discussion concerning their theoretical nature from an ‘external’, or independent point of view. This in turn allows for a thesis that the argumentation for a specific way of use of the concept of ‘principles’ should, to a greater extent than it is done by statements concerning the true nature of ‘principles’, which are the conventional by nature, advocate the suitability and utility of the theories proposed