Osmanlı Devleti’nin Son Yıllarında Kahraman ve Hanedan Merkezli Tarih Öğretimi: Haritalı Küçük Tarih-i Osmani ve Hülasa-i Tarih-i Osmani

Bu çalışmanın amacı 1886’da Ali Nazima tarafından tarih öğrenmeye yeni başlayan çocuklar için yazılan Haritalı Küçük Tarih-i Osmani ile 1906’da Hüseyin Hıfzı tarafından iptidai mektepleri için çıkartılan Hülasa-i Tarih-i Osmani adlı ders kitaplarından hareketle Osmanlı Devleti’nde tarih eğitiminin nasıl olduğunu değerlendirmektir. Osmanlı Devleti’nde modernleşme ile birlikte yeni eğitim kavramları, metotları tartışılmaya başlamış, düşünürler eğitimin nasıl olması gerektiğini gösteren metinler kaleme almıştır. Aynı durum tarih eğitiminde de geçerli olmuştur. Tarihte büyük adamlar ve kahramanlar her zaman belli bir yere sahip olmuşlardır. Onların yaptıkları çeşitli dönemlerde farklı şekillerde gündeme taşınmıştır. Kimisi büyük adamları önemsiz görürken kimisi olabildiğince önemsemiştir. Özellikle iktidar odakları geçmişlerini anlatırken semboller, ihtişam ve kahramanlıktan yararlanmıştır. İşte bu hanedanın yüceltilmesine ve hükümdarın tekleştirilmesine neden olmuştur. Eğitime de yansıyan bu durum iktidar odaklı eğitim kurumlarını ve ders kitaplarını yanında getirmiştir. Haritalı Küçük Tarih-i Osmani ve Hülasa-i Tarih-i Osmanî kahramanların eğitim tarihimizdeki etkilerini açığa çıkartarak hükümdarları, savaşları, fetihleri ve antlaşmaları somutlaştırmaktadır. Nicelik ve nitelik açılardan kitapları inceleyen bu makale tarih eğitimimizin kökenini anlamamızda bize yardımcı olacaktır. Kitaplar sayesinde yazarların düşünceleri ve istekleri, hem geçmişi hem de siyaseti tartışma konusu haline getirmektedir