Türkiye İçin Gümrük Birliği’ne Alternatif Bir Pazar: İslam İşbirliği Teşkilatı / An Alternative Market to European Union for Turkey: The Organization of Islamic Cooperation

Abstract Increasing competition in the world by the help of globalization has directed countries to cooperation with other countries and interregional organizations. Nowadays competition in foreign trade is becoming more and more challenging due to globalization process and countries use the most important alternatives, economic integrations to export and import. The new idea of creating new regional alternatives to increase foreign trade for Turkey is becoming more important day by day. Organization of Islamic Cooperation (OIC) which is being created under the leadership of Turkey has an important share on Turkish foreign trade after G20, OECD and Customs Union. Though OIC has occupied an important place in Turkish foreign trade it is least known and this study searches whether OIC can become an alternative in future. In order to answer this question, the performance analysis of foreign trade was conducted with the help of macroeconomic indicators while the analysis of foreign trade compliance was held with the help of international foreign trade indices. As a result of foreign trade compliance analysis it is concluded that importance of Organization of Islamic Cooperation is increasing every day. Though foreign trade between Turkey and Customs Union reduced, foreign trade between Turkey and OIC increased and that result shows that Turkey turns his face to markets of OIC. However foreign trade between Turkey and OIC can just be alternative to Custom union in further years. Öz Küreselleşmeyle birlikte dünyada artan rekabet ortamı 2008 küresel ekonomik krizinden sonra dünya ülkelerini ülkeler ve bölgeler arası işbirliğine doğru yöneltmiştir. Küreselleşme sürecinde dış ticarette rekabetin her geçen gün zorlaştığı bir dönemde bugün ülkeler, dış ticareti gerçekleştirmek için en önemli seçenekleri olan ülkeler ve bölgesel arası ekonomik bütünleşmeleri kullanmaktadırlar. Yeni yeni bölgesel ekonomik bütünleşmelerle dış ticareti arttırmak için alternatifler oluşturma düşüncesi, Türkiye için önemli hale gelmektedir. Türkiye’nin öncülüğünde oluşturulan İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Türkiye’nin dış ticaretinde G-20, OECD ve Gümrük Birliği (GB) ile dış ticaretinden sonra en önemli paya sahiptir. Bu çalışmada Türkiye’nin dış ticaret payında önemli sırada yer almasına rağmen az bilinen uluslararası ekonomik kuruluşlardan İslam İşbirliği Teşkilatı’nın zamanla Gümrük Birliğine alternatif olup olmayacağı sorusuna cevap aranmıştır. Bu soruya cevap verebilmek için çalışmada dış ticaretin performansı analizi makroekonomik göstergeler ve dış ticaretin uyum analizi ise uluslararası dış ticaret endeksleri yardımıyla yapılmıştır. Dış ticaretin performans analizi ve dış ticaretin uyum analizi sonucunda Türkiye için İslam İşbirliği Teşkilatı’nın önemi her geçen gün artmaktadır. Türkiye’nin Gümrük Birliğiyle olan dış ticaretinin azalmasının aksine İslam İşbirliği Teşkilatı ile dış ticaretinin artması Türkiye’nin İslam İşbirliği Teşkilatı alternatif pazarına yöneldiğini göstermektedir. Fakat Türkiye ile İslam İşbirliği Teşkilatı arasındaki dış ticaret ancak zamanla Gümrük Birliğine iyi bir alternatif olarak değerlendirilebilir