De ongerechtvaardigde verrijking als correctiemechanisme voor vermogensverschuivingen tussen echtgenoten en ongehuwde samenwoners

Tussen partners in een duurzame en intieme relatie vinden vaak vermogensverschuivingen plaats, zij het bewust dan wel onbewust. Wanneer bijvoorbeeld de facturen voor de renovatie van de woning van één van de partners worden betaald met gelden van de andere partner, is het vermogen van de eerste partner verrijkt ten koste van het vermogen van de andere partner. Hetzelfde geldt wanneer de ene partner schulden van de andere partner afbetaalt, de ene partner jarenlang tijdens de normale werkuren kosteloos werkt in het bedrijf van de andere, of gelden van de ene partner door vermenging op de gezamenlijke bankrekening hun eigen statuut verliezen. De redenen achter deze vermogensverschuivingen kunnen heel divers zijn: men wil de partner financieel te hulp schieten of zelfs begunstigen, men is onzorgvuldig in het beheer van de onderscheiden vermogens, enz. De vraag rijst of dergelijke vermogensverschuivingen gecorrigeerd kunnen/moeten worden. In de praktijk vordert de verarmde partner immers meer dan eens een vergoeding voor de vermogensverschuiving, vaak wanneer de relatie stukloopt. Het antwoord op deze vraag naar vergoeding hangt af van de relatievorm die het koppel heeft gekozen. Wanneer het koppel gehuwd is onder een gemeenschapsstelsel, bestaan er in verschillende Europese rechtsstelsels bijzondere vergoedingsregels voor verschuivingen tussen het gemeenschappelijk vermogen en het eigen vermogen van één van de echtgenoten. Ongehuwde samenwoners en echtgenoten gehuwd in een stelsel van scheiding van goederen moeten daarentegen terugvallen op het gemeen recht, bij gebrek aan bijzondere wettelijke vergoedingsregels. In dit seminarie zal, na een inleiding over het ruimere onderzoeksopzet van het proefschrift, specifiek worden ingegaan op de ongerechtvaardigde verrijking als correctiemechanisme van het gemeen recht voor vermogensverschuivingen tussen echtgenoten en ongehuwde samenwoners. Bijzondere aandacht zal worden besteed aan de toepassingsvoorwaarden van deze rechtsfiguur, die niet steeds aangepast blijken aan de context van een duurzame en intieme relatie.status: publishe