Dokkum, Zonnepark, Gemeente Dongeradeel (Fr.). Een Inventariserend Archeologisch Veldonderzoek.: 2017-06/01

Door De Steekproef bv is een plangebied onderzocht aan de noordwestrand van Dokkum. De aanleiding voor het onderzoek is de voorgenomen aanleg van een zonnepark in het gebied tussen de Oude Paesens, de Hiausterdyk en de bestaande bedrijven ten noorden van de N356. Hiertoe benodigde graafwerkzaamheden zouden tot aantasting van archeologische waarden kunnen leiden. Het onderzoek had tot doel om vast te stellen of dergelijke waarden aanwezig kunnen zijn. Het onderzoek bestaat uit een bureauonderzoek en een veldonderzoek door middel van boringen. In het gespecificeerd archeologisch verwachtingsmodel is uitgegaan van een middelhoge verwachting voor resten uit de ijzertijd tot en met de nieuwe tijd die samenhangen met terpbewoning. Het zuidwestelijke deel van het plangebied ligt binnen de contouren van de terp van Betterwird. Archeologische indicatoren kunnen ook voorkomen in de veraarde top van veenpaketten die in de ijzertijd-Romeinse tijd ten gevolge van verbeterde gebiedsontwatering bewoonbaar werden. Voor resten van vindplaatsen uit de steentijd geldt alleen een (middelhoge) verwachting voor het noordwestelijke deel van het plangebied. Dergelijke resten kunnen hier voorkomen in de top van dekzand. Om de archeologische verwachting te toetsen zijn in het plangebied 119 gutsboringen gezet. Uit de resultaten hiervan blijkt dat langs de westgrens van het plangebied binnen 2,5 meter beneden NAP dekzand aanwezig is. Dit dekzand wordt in de meeste gevallen afgedekt door veen. De top van dit veen is geërodeerd. Zowel in de top van het dekzand als in de top van het veen zijn geen archeologische indicatoren gevonden. Buiten de contouren van de terp van Betterwird worden de boringen zonder dekzand worden overwegend gekenmerkt door een door zandlaagjes onderbroken kleipakket waarin geen vegetatie-horizonten of vuile lagen zijn aangetroffen. Dergelijke klei is ook in de boringen met dekzand aanwezig. Het milieu waarin deze klei is afgezet, was niet geschikt voor bewoning. Bovenin de meeste boringen bevindt zich een al dan niet door kleilaagjes onderbroken zandpakket dat als oever-afzetting van de Paesens lijkt te zijn afgezet. Ook hierin zijn geen archeologische indicatoren gevonden. De bewoning in de omgeving zal in de periode waarin deze afzetting is gevormd, hebben plaatsgevonden op de nabijgelegen terpen van Bornwerdhuizen en Betterwird. Uit de resultaten van hier uitgevoerde boringen blijkt dat de terp van Betterwird onmiskenbaar tot in het plangebied doorloopt. De oostgrens van deze terp is aan de hand van het booronderzoek bepaald en is weergegeven in Figuur 7. Selectieadvies (KNA 4.0 VS07) door drs. R.P. Exaltus (senior KNA Prospector) Het op het noordwestelijke deel van het plangebied aangetroffen dekzand vertoont geen sporen van bewoning, zelfs houtskoolspikkels die gewoonlijk in een ruime spreiding rond steentijdvindplaatsen voorkomen, ontbreken volledig. De top van het boven het dekzand gelegen veen is geërodeerd. De kans dat hierop eventueel gevormde archeologische sporen bewaard gebleven zijn, is derhalve gering. De buiten de contouren van de terp van Betterwird aangetroffen kleilagen lijken in het (verre) verleden niet geschikt te zijn geweest voor bewoning. Ook in de hierboven gelegen oeverafzettingen van de Paesens zijn nergens in het plangebied relevante archeologische indicatoren gevonden. In verband hiermee geven de resultaten van het onderzoek geen aanleiding om in de delen van het plangebied die buiten de contouren van de terp van Betterwird liggen archeologisch vervolgonderzoek te adviseren. Binnen de contouren van deze terp wordt afgeraden om bodemingrepen te plegen die dieper reiken dan dertig centimeter beneden het maaiveld. Indien diepere bodemingrepen hier onvermijdelijk zijn, wordt geadviseerd om deze vooraf te laten gaan door een proefsleuvenonderzoek