Idealna žrtva i nadmetanje za dobijanje statusa žrtve u pričama preživjelih rata u Bosni i Hercegovini : Ideal victim and competition for victimhood in the stories of the survivors of the war in Bosnia and Herzegovina

Previous research on victimhood often has presented a one-sided picture of the “victim” and “perpetrator”. Researchers have emphasized the importance of narratives and they have focused on narratives about victimhood, but a researcher has not analyzed post-war interviews as a competition for victimhood. This article tries to fill this gap using stories told by survivors of the Bosnian war during the 1990s. I focus on describing the informants portrayal of “victimhood” as well as analysing those discursive patterns which contributed in constructing the category “victim” and ”perpetrator”. My research question is: How do the interviewees describe victimhood after the war? When, after the war, different actors claim this “victim” status, it sparks a competition for victimhood. All informants are eager to present themselves as victims while at the same time for the other categories victim status is downplayed. In this reproduction of competition for the victim role, all demarcations that were played out so successfully during the war live on.U ranijim viktimološkim istraživanjima naglašene su jednostrane slike kategorije „žrtva“ i „zločinac“. Istraživači su isticali važnost priča i usmjerili fokus analize na priče o viktimizaciji, ali nisu analizirali poslijeratne intervjue kao arenu gdje se odigrava borba za status žrtve. Ovim radom pokušava se popuniti ta praznina analiziranjem priča 27 osoba koje su preživjele rat u Bosni i Hercegovini. Prvi cilj ovog rada je opisati kako akteri studije prezentuju socijalni fenomen „viktimizacije“, drugi cilj je analiziranje diskurzivnih modela koji učestvuju u produkciji pojmova „žrtva“ i „zločinac“. Naučno pitanje koje se postavlja je: Kako intervjuisane osobe opisuju status žrtve poslije rata? Unutar dinamike koja konstruiše status „žrtve“ i „zločinca“, uočljiva je borba za ulogu žrtve nakon završetka rata. Svi intervjuisani nastoje sebe da prikažu kao žrtvu i sa time ujedno umanjuju status žrtve ostalih kategorija. Ova situacija može produkovati i reprodukovati nadmetanje za dobijanje statusa žrtve, a sa tim, ponovo probuditi kolektivna razgraničenja koja su se tako jasno predstavila tokom rata.War sociology – renewed analysis of ethnographic material from Bosni