LORON-LORUN, PARENZO-POREČ, ISTRA MARITIMNA VILA U POREČKOM AGERU: ISTRAŽIVAČKA KAMPANJA 2009.

L a campagna di scavo 2009 presso il grande opificio nordparentino di Loron ha permesso di ampliare ulteriormente le conoscenze sull’apparato di grandi fornaci, dedicate alla produzione della ceramica da trasporto, già individuato negli anni precedenti (ambiente 45): la messa in luce di un’ ulteriore fornace in perfetta adiacenza con le due già note (orientamento N-S con prefurnio a S), e connotata dalla medesima tipologia e dalle stesse dimensioni di quelle, sembra confermare l’ipotesi dell’organizzazione di questo spazio con la dislocazione di quattro fornaci in batteria ordinate in coppie simmetriche; la definitiva conferma di tale disegno progettuale arriverà probabilmente con la prossima campagna di scavo. E’ stato poi completato lo scavo del grande bacino (spazio 47) già riconosciuto presso l’angolo N-W della corte centrale, con uno studio più accurato delle tecniche di costruzione e una lettura più completa delle sue diverse fasi evolutive, già intuibili per la constatata sovrapposizione di due differenti piani pavimentali; interessante, inoltre, la messa in luce di piccole strutture in appoggio al suo lato E e, soprattutto, di un ulteriore apparato idraulico in adiacenza al suo lato meridionale, sicuramente messo in collegamento col bacino attraverso un canale d’adduzione idrica. Sono stati inoltre operati sondaggi sia negli ambienti dell’ala orientale (in particolare ambiente 44), sia all’interno dello spazio, forse destinato ad essiccatoio, collocato appena ad oriente delle fornaci (49). Il dato materiale recuperato nel contesto sembra ulteriormente confermare la durata dell’arco di vita del complesso, collocabile tra lo scorcio iniziale del I e l’inizio del V sec. d.C. La campagna 2009, infine, ha coinciso con l’avvio di una serie programmata di attività volte ad attuare una strategia di conservazione e di valorizzazione del sito di Loron.Nakon što je tlocrtno određena veličina velikog obalnog sklopa Loruna (170 m x 90 m), kao i njegov raspored (dva različita dijela odvojena dugačkom rampom/unutrašnjom cestom, s time da je onaj zapadni bio korišten u različite svrhe, dok je onaj istočni u potpunosti bio korišten u svrhu proizvodnje, poglavito keramike, ali je bio mjesto i drugih obrta), istraživanja su u suštini usmjerena prema dvama ciljevima. Prvi je cilj bio u potpunosti iznijeti na svjetlo dana elemente sustava za spremanje i obradu vode, koji su smješteni u sjeverozapadnom kvadrantu velikog središnjeg dvorišta (prostor 37, istočni dio sklopa), a drugi je cilj bio istražiti veliki prostor koji se nalazi tik južno od dvorišta, a gdje su bile smještene velike peći za amfore (prostor 45, istočni dio sklopa). Što se tiče velikog bazena smještenog u dvorištu, točno smo odredili njegov perimetar (14,40 m x 10,30 m što iznosi 1/6 površine dvorišta), iščitali smo tehnička rješenja izgradnje njegovih okomitih struktura (stijenke od vapnenačkih blokova debelih 0,70 m, iznutra obloženih vodonepropusnim slojem hidrauličke žbuke debljine 0,40 m) i prema dvjema vrstama podova odredili da su postojale najmanje dvije faze zahvata. U prvoj fazi zahvata izrađeno je dno bazena u opusu spicatumu, a u drugoj je taj pod prekriven malim, vodoravno postavljenim pravokutnim opekama (opus figlinum). U blizini južne strane bazena, gdje se nalazi odvod u koji su otjecale vode iz bazena, na koncu je uočena struktura za opskrbu/ čuvanje vode, otprilike četvrtastog oblika, sa stranama profiliranima velikim pločama od vapnenca učvršćenima metalnim sponama, s naznakama da se tu možda nalazio stupić za ulijevanje vode povezan s izljevom koji je dolazio iz bazena te je postojao i veliki spremnik za vodu, zidova prekrivenih uobičajenom hidrauličkom žbukom i podom u opusu spicatumu. Taj sustav upotpunjuje prisutnost niza manjih zidanih struktura prislonjenih uz istočnu stranu bazena, koji tvore barem dva manja prostora nepoznate namjene. Daljnje iskapanje prostora u kojem se nalaze velike peći potvrdilo je hipotezu prema kojoj središnji pojas tog prostora zauzimaju četiri velike peći, od kojih su nam do sada bile poznate samo dvije istočne. Otkriće treće peći, koja je smještena u savršenom skladu s dvjema ranije otkrivenim pećima i istoga je tipa, ustvari potvrđuje da su u taj prostor bila smještena dva para istovjetnih peći u baterijama, poduprtih perimetralnim zidovima prostora. Parovi peći međusobno su bili odvojeni graničnim zidom postavljenim točno uz središnju os, dok je svaka peć bila odvojena od svog para međuprostorom. Iskop dijela prostora praefurnija (usmjerenih prema jugu), sve do sterilnog arheološkog sloja, dopustio je da započnemo slijediti prednje stijenke peći sagrađenih od opeke (s tegulama koje nose žig IMPGER), da uočimo dodatne manje peći koje su nastale kao dio većih peći ili kao njihova zamjena, da dođemo do proizvodnog otpada kućanske keramike ukrašene kotačićem izvana i s unutarnjom glazurom, što potvrđuje da je proizvodnja na nalazištu trajala barem do IV. stoljeća po. Kr