Optyka obcości. Ludzkie wiersze o zwierzętach

The article questions the post-anthropocentric ability of Joanna Pollakówna’s poems. Poet, Ph.D holder in history of art, rooted in the European culture and Christian thought (St. Augustine, St. John of the Cross, Pascal), seems to be close to the traditional values of humanism (humanisms). She takes up themes of pain and suffering, adds religious and philosophical meanings along with anthropocentric perspective inscribed so deeply into them that it is sometimes barely visible. At one time, in her work, she is looking for relationship and intimacy with non-human beings – at other times recognizing the equality of all beings towards the biological life (zoe). In the following text I present the selected Pollakówna’s poems representing her writing and containing reflections about animals. In this way, I try to outline the poet’s two directions of considerations of non-human beings – striving towards relationships and the delight of their impossible to tame nature.Artykuł stawia pytanie o możliwość postantropocentrycznej lektury wierszy Joanny Pollakówny. Poetka, doktor historii sztuki, zakorzeniona w kulturze europejskiej i myśli chrześcijańskiej (św. Augustyn, św. Jan od Krzyża, Pascal), wydaje się bliska tradycyjnym wartościom humanizmu (humanizmów). Podejmując tematy bólu i cierpienia, przymierza do nich sensy religijne i filozoficzne, wraz z wpisaną w nie, tak głęboko, że niekiedy trudną do dostrzeżenia, perspektywą antropocentryczną. Równocześnie, w swojej twórczości, poszukuje relacji i bliskości z istotami nie-ludzkimi – dostrzegając równość wszystkich bytów wobec kolei biologicznego życia (zoe). W tekście przedstawiam wybrane wiersze Pollakówny, reprezentatywne dla jej pisarstwa i zawartych w nim refleksji o zwierzętach. Zarysowuję w ten sposób dwa kierunki rozważań poetki o istotach nie-ludzkich – dążenie ku relacji i zachwyt ich niemożliwą do oswojenia naturą