Ontgrondingen benedenstrooms van samenvloeiingen

Na een uitgebreide literatuurstudie is onderzoek verricht naar de mogelijke oorzaken voor het ontstaan en de instandhouding van ontgrondingen benedenstrooms van samenvloeiingen van rivieren. Drie mogelijke verklaringen zijn nader onderzocht. Allereerst de mogelijkheid dat het voorkomen van de ontgrondingen een zelfde oorzaak heeft als het voorkomen van soortgelijke ontgrondingen in buitenbochten van rivieren. Een samenvloeiing wordt aldus gezien als twee aanliggende buitenbochten. Verantwoordelijk voor deze gaten is de door Struiksma beschreven herverdeling van zand en water in een bocht. In het geval van de sterk vlechtende Jamuna is de geldigheid van deze theorie echter beperkt. Het kan niet aangetoond worden dat dit mechanisme verantwoordelijk is voor het optreden van de ontgrondingen. De locatie van de ontgronding ten opzichte van de bocht sluit uit dat de ontgrondingskuil eenvoudig het diepste punt in de bocht is. Dit diepste punt in een buitenbocht treedt op een beperkte afstand benedenstrooms van de plaats waar de bochtstraal het kleinst is op; deze minimum bochtstraal wordt ver voor de ontgronding aangetroffen. De mogelijke rol van de traagheid van de secundaire stroming is nog onduidelijk. Als tweede mogelijke verklaring is onderzocht op welke wijze en in welke mate een stroomsnelheidsverschil tussen de beide bovenstroomse rivierarmen de grootte van de fluctuerende component van de snelheid u' beinvloed. De toename van het sedimenttransport wordt toegeschreven aan de verhoging van deze fluctuerende grootheid. Het gebied waarbinnen het snelheidsverschil tussen de beide stromen enige invloed op u' heeft is echter te beperkt, om een ontgronding enkele honderden meters benedenstrooms te verklaren. Een derde mogelijke verklaring, waarin een parallel wordt getrokken met de situatie van botsende stralen, moet onwaarschijnlijk geacht worden. De drukverhoging ter plaatse van de samenvloeiing buigt de beide aanstromende armen af en zorgt ervoor dat de stromen niet botsen, maar geleidelijk samenvloeien. De beide laatstgenoemde verklaringen zijn gebaseerd op de veronderstelling dat vergroting van de turbulentie-intensiteit leidt tot een verhoging van de transportcapaciteit van de stroming. In een later stadium is door middel van een rekenvoorbeeld aangegeven dat deze verhoogde transportcapaciteit slechts zeer beperkte ontgrondingen veroorzaakt.Hydraulic EngineeringCivil Engineering and Geoscience