Dwarsverbindingen in boortunnels

Vanuit de veiligheidsfilosofie worden de nieuwe boortunnels in Nederland (zowel spoor- als autotunnels) doorgaans uitgevoerd met dubbele tunnelbuizen, waarbij de rijrichtingen gescheiden zijn. lo zijn frontale botsingen niet mogelijk en wordt voorkomen dat een opgetreden incident gevolgen heeft voor de andere rijrichting. Vanuit de veiligheidseisen zijn er bij de toepassing van parallelle tunnelbuizen dwarsverbindingen nodig. Deze stellen mensen ertoe in staat bij calamiteiten te vluchten naar de andere, veilige, tunnelbuis en zorgen ervoor dat hulpverleners het getroffen gedeelte goed kunnen bereiken. Het is bij deze tunnels dus noodzakelijk om tussen de geboorde tunnelbuizen op een vaste onderlinge afstand dwarsverbindingen uit te bouwen. De onderlinge afstand tussen de verbindingen volgt uit veiligheidsbeschouwingen en risicoanalyse. Bij het uitvoeren van de dwarsverbindingen wordt de tunnelwand (lining) doorbroken en moet de grond stabiel gehouden worden terwijl er ontgraven wordt. Ook heeft men in de tunnel te maken met de logistiek van het voortdurende boorpoces. De problemen die er nog bestonden aangaande de realisatie van dwarsverbindingen zijn in dit rapport verder onderzocht. Er is bekeken of er op basis van de bestaande uitvoeringstechnieken nieuwe methoden gevonden konden worden, die specifiek toepasbaar zijn in de Nederlandse bodem. Het rapport is dan ook opgedeeld in twee delen. In het eerste deel worden nieuwe varianten ontwikkeld uit bestaande technieken, daama wordt in het tweede deel de meest interessante variant nader bekeken en toegepast op de oostelijke dwarsverbinding in de Tunnel Pannerdensch Kanaal. AIs eerste is in het onderzoek gekeken naar projecten waarbij dwarsverbindingen in boortunnels werden ingebouwd. Er is in dit verband aandacht besteed aan verschillende projecten in het buitenland, en aan de nieuwe Nederlandse tunnelprojecten. Voor de huidige Nederlandse boortunnels in aanbouw of ontwikkeling is de informatie verkregen door middel van gesprekken met betrokkenen in de uitvoering of het ontwerp. Verder is gekeken naar de algemene technieken voor ondergrondse bouw die in dit verband toepasbaar kunnen zijn, en de verschillende mogelijkheden voor grondverbetering. Tevens is apart de rol van de tunnelconstructie bekeken. Wanneer de lining wordt doorbroken gaat het verband van de tunnelsegmenten in de lining verloren en treden grote krachten en vervormingen op. Er zijn daarom aanpassingen in de tunnellining nodig om de constructie in stand te houden en de krachten om de opening te leiden. Voor de lining dient de opening zo beperkt mogelijk gehouden te worden. Belangrijk hierbij is ook een waterdichte aansluiting van de verbindingstunnel op de hoofdtunnelbuis. De verschillende technieken die in het onderzoek zijn gevonden zijn onderverdeeld in drie verschillende hoofdprincipes. lo is in dit rapport schematisch een volledig overzicht gegeven van de verschillende mogelijkheden voor de bouw van dwarsverbindingen in geboorde tunnels. Vervolgens is onderscheid gemaakt naar de relatie van een uitvoeringstechniek met afzonderlijk de grond, de tunnelconstructie en logistiek. lo is er aan de ene kant gekeken naar de omstandigheden in de Nederlandse bodem en de gevolgen daarvan op de toepasbaarheid van de diverse methoden. Aan de andere kant worden de effecten van het inzetten van de verschillende methoden op de tunnelconstructie bekeken. Ook is naar de logistiek van de uitvoering gekeken. In de evaluatie is verder ook aandacht besteed aan veiligheid en kosten.Hydraulic EngineeringCivil Engineering and Geoscience