Przewlekły kaszel u dzieci – problem diagnostyczny i terapeutyczny

Kaszel jest fizjologicznym odruchem obronnym organizmu, skierowanym przeciw czynnikom drażniącym błonę śluzową dróg oddechowych. Może być także pierwszym objawem choroby. W zależności od długości utrzymywania się objawów wyróżniamy kaszel ostry, przedłużający się oraz przewlekły. Kaszel może być napa‑ dowy, charakterystyczny dla astmy czy krztuśca, lub szczekający, z typową dusznością wdechową występującą w podgłośniowym zapaleniu krtani, suchy lub wilgotny. Szczególnym jego rodzajem jest kaszel poinfekcyjny, związany z uszkodzeniem nabłonka oddechowego, nasileniem wrażliwości receptorów kaszlowych i wtórną nadreaktywnością oskrzeli. Ponadto wyróżniamy kaszel psychogenny, polekowy oraz alergiczny. Diagnostyka przewlekłego kaszlu obejmuje szczegółowy wywiad kliniczny, badanie przedmiotowe oraz dodatkowe bada‑ nia diagnostyczne. Do czynników zakaźnych, które predysponują do długo utrzymującego się kaszlu, należą wirusy, szczególnie często wirus RS, drobnoustroje atypowe: Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumo‑ niae, Legionella pneumophila, a także bakterie, przede wszystkim pałeczka krztuśca. Oprócz schorzeń infek‑ cyjnych w analizie przyczyn kaszlu u małych dzieci należy uwzględnić obecność refluksu żołądkowo‑przeły‑ kowego, choroby alergiczne (przede wszystkim astmę), przewlekłe zapalenie zatok obocznych nosa, aspirację ciała obcego, a także wrodzone wady i przewlekłe choroby układu oddechowego, w tym mukowiscydozę czy zaburzenia ruchomości rzęsek. Diagnostyka przewlekłego kaszlu powinna obejmować również przyczyny kar‑ diologiczne. Niejednokrotnie charakter kaszlu i objawy towarzyszące wskazują na jego przyczynę. W leczeniu kaszlu stosujemy leki przyczynowe oraz leki działające objawowo, do których zaliczamy leki przeciwkaszlowe i sekretolityczne/mukolityczne. Spośród leków przeciwkaszlowych w uporczywym suchym kaszlu dopusz‑ cza się stosowanie butamiratu lub lewodropropizyny. Należy unikać podawania agonistów receptorów opio‑ idowych i preparatów zawierających prometazynę. Spośród leków sekretolitycznych zastosowanie znajdują leki wykrztuśne, mukolityczne, mukokinetyczne oraz mukoregulujące