İKİDİLLİ TÜRKÇE / RUMCA ŞARKILARDA ORTAK KELİMELER VE GÜFTELERDE ANLAM

Bu araştırmanın konusu İstanbul ve Anadolu’da bilinen Türk halk müziği ve Türk makam müziği repertuarlarındaki türkü ve şarkıların Yunanca sözlerle söylenmesi ile ortaya çıkan “ikidilli şarkılar”ın repertuarından seçilmiş popüler şarkı güftelerinde yer olan ortak kelimeler ve anlamdır. Her iki toplumu da yakından ilgilendiren sosyo-kültürel bir olay olarak mübadele ve mübadil olmak; Lozan mübadele antlaşması ile zorunlu din göçüne tabi tutulmak; Türk ve Yunan halklarının topluca yaşamış oldukları bir travmadır. Günümüzde ikidilli şarkıları Yunanca güftelerle söylemek Yunan / Ortodoks mübadiller için Anadolulu kimliğine sahip çıkmayı; şarkıları Türkçe-Rumca güftelerle söyleyen Türk / Müslüman mübadiller için de zorunlu göç ile terk edilen topraklara olan hasreti ifade eden sembolik bir öneme sahiptir. Yunanistan ve adalarda gerçekleşen festival ve panayır gibi etkinliklerdeki konser repertuarlarında; Lozan Barış Antlaşması ve mübadeleyi anmak üzere gerçekleşen özel toplantı ve konser etkinliklerinde; özellikle Türk ve Yunan mübadil dernek/vakıf korolarının bir araya gelmesi ile gerçekleşen konserlerde sıklıkla ikidilli şarkılar repertuarına yer verilmektedir. Mübadiller için sembolik önem taşıyan geleneksel Anadolu ve İstanbul türkü ve şarkılarını içeren bu repertuarın içinden seçilen eserlerin güfte analizlerinde her iki dilde ortak kullanılan nidâ/seslenme heceleri ile Türkçeden türediği düşünülen kelimeler ve Türkçe sözcüklerin yer aldığı görülmektedir. Anlam bakımından ise benzer ve aynı anlamı taşıyan güftelere rastlanmaktadır