De invloed van houding, sociale norm en self-efficacy op de intentie van de leraar voor het ondersteunen van meertaligheid.

Yesil, I. (2017).De invloed van houding, sociale norm en self-efficacy op de intentie van de leraar voor het ondersteunen van meertaligheid. September, 14, 2017, Heerlen, Nederland: Open Universiteit.Leraren in Rotterdam hebben regelmatig te maken met kleuters die geen of nauwelijks Nederlands spreken (Gelder & Visser, 2005) en krijgen bij dergelijke kinderen veelal gevoelens van irritatie, bevreemding en medelijden (Burkhardt Montanari, 2004). Derhalve zien zij meertaligheid als oorzaak van taalachterstanden (Gelder & Visser, 2005). Over het algemeen geven leraren aan dat ze te weinig informatie hebben over de taalachtergrond van de leerlingen (Latomaa en Suni, 2011) door weinig kennisaanbod vanuit de lerarenopleiding (Smeets, 2011). Aangezien meertaligheid in hoge mate voorkomt in Rotterdam, is ondersteuning vanuit professionele ondersteuning hoognodig. Ajzen (1991) stelt in zijn Theory of Plannend Behavior (TPB) dat intentie de belangrijkste indicator is voor gedrag. Daarbij geeft hij aan dat intentie afhangt van drie dispositionele factoren, te weten ‘houding’, ‘sociale norm’, en ‘self-efficacy’. In deze studie is nagegaan of de eerdergenoemde dispositionele factoren (houding, sociale norm en self-efficacy) leiden tot de vorming van gedragsintentie, en gedrag dat wil zeggen het daadwerkelijk ouders ondersteunen bij de meertalige taalontwikkeling van hun kinderen. Daarbij is onderzocht in hoeverre twee achtergrondvariabelen (leraar- en schoolvariabelen) de dispositionele factoren beïnvloeden, om daarmee aanwijzingen te vinden die de praktijk kunnen helpen verbeteren. Aan het onderzoek hebben 97 Rotterdamse basisschoolleraren deelgenomen. Rotterdamse leraren zijn middels een verzoek aan schoolleiders en een oproep op sociale media uitgenodigd om via webbased survey deel te nemen aan het onderzoek. De bestaande vragenlijsten van Gelder en Visser (2005) en Vermeulen et al. (2012) zijn daarbij gebruikt, geherformuleerd en aangevuld met stellingen over de vijf aspecten van TPB volgens de methode van Fishbein en Ajzen (2010) voor de dataverzameling. Uit de resultaten van de multiple-regressieanalyses blijkt dat de gedragsintentie 49% verklaarde variantie heeft op het gerapporteerde gedrag. Scholing middels lerarenopleiding, zelfstudie en nascholing en ondersteuningsactiviteiten voor de Nederlandse taalontwikkeling, zoals themabijeenkomsten en huisbezoeken blijken belangrijke verklarende factoren te zijn voor de dispositionele variabelen die gezamenlijk 67% van de gedragsintentie verklaren. Uit deze studie komt naar voren dat het model van Fishbein en Ajzen (2010) ook geldt voor het verklaren van de intentie voor de van ondersteuning door leraren. Doordat de school en de ouders de Nederlandse taal vooropstellen, is de intentie om ondersteuning te bieden aan ouders lager dan het gemiddelde, ondanks de positieve houding en hoge self-efficacy. Hierdoor wordt het advies ‘meer Nederlands spreken’ aan ouders door leraren als zeer geschikt beoordeeld, zonder dat zij rekening houden met de kwaliteit van het taalaanbod van de ouders. Bovendien worden de ondersteuningsactiviteiten vooral aangeboden om de Nederlandse taalontwikkeling te stimuleren en krijgt de meertalige taalontwikkeling minder aandacht. Om de visies van betrokkenen bij meertaligheid te verhelderen, wordt er aanbevolen een diepte-interview te houden met leraren, schooldirectie, bestuur en betrokkenen van de lerarenopleidingen. Verder kan een longitudinaal onderzoek inzichten uit dit onderzoek verder uitbreiden door het vaststellen van causaliteit, door aspecten van het TPB en achtergrondvariabelen over verschillende momenten in de tijd te meten. Lerarenopleidingen zouden meer handelingsrepertoire en self-efficacy kunnen ontwikkelen. Tenslotte is het aan te bevelen om de meertalige taalontwikkeling op te nemen in het schoolbeleid om de cognitieve (Wei, 2000) en sociale (Blom et al., 2014) ontwikkeling te stimuleren