Communication in a school environment. Language as a tool of neutralisation of aggression

Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej: Instytut Filologii PolskiejPodstawowym przedmiotem badań w niniejszej pracy była komunikacja w środowisku szkolnym. Celem badań było wyodrębnienie niefortunnych zachowań komunikacyjnych oraz wskazanie sposobów zastosowania podstawowych strategii, które powinny zneutralizować agresję werbalną i poprawić efektywność relacji szkolnych. Mając to na uwadze, analizowano zachowania językowe w określonych sytuacjach komunikacyjnych oraz ich wpływ na relacje interpersonalne w badanej wspólnocie. Materiał językowy był podstawą materiałową dla formułowanych tez komunikologicznych, znalazł też swoje odzwierciedlenie w licznych egzemplifikacjach. Realizując główny cel badań, zwrócono uwagę na kompetencje komunikacyjne członków wspólnoty szkolnej, wskazano podstawowe problemy, które pojawiają się w trakcie komunikacji między uczniem ↔ nauczycielem ↔ rodzicem, przeanalizowano bariery, utrudniające fortunną komunikację w szkole, zidentyfikowano czynniki, mające wpływ na podwyższenie jakości komunikacji w środowisku szkolnym. O wyborze metodologii badań zdecydowała, sformułowana na podstawie badań sondażowych, teza, że szkoła jest organizacją. Z tej perspektywy istotne okazało się zdefiniowanie uczestników komunikacji i ustalenie zależności zachodzących między nimi, umożliwiło to odtworzenie struktury organizacji szkolnej i relacji wewnętrznych, czyli zilustrowało jej wzorzec strukturacyjny. Badania koncentrowały się wokół dwóch podstawowych zagadnień: sposobów przepływu informacji i czynników utrudniających przekaz. W pierwszym przypadku zwrócono uwagę na skuteczność informowania, częstotliwość kontaktu, zakres informacji/tematykę, formę kontaktu/stopień standaryzacji tekstów, kanał przesyłu. Ustalając, co zakłóca komunikację w szkole, obserwowano komplementarność informacji, wykorzystywany kod, szczególnie stopień jego etykietalności i profesjonalizacji, także techniki słuchania oraz zgodność zachowań komunikacyjnych z hierarchiczną strukturą społeczności szkolnej. Podział pracy na trzy części jest uzasadniony metodą badań komunikacji w organizacji. W pierwszej/analitycznej przedstawiony został szczegółowy opis badań, zawierający wnioski ‘ad hoc’, wskazane zostały bariery komunikacyjne oraz oczekiwania wszystkich uczestników komunikacji jako źródło tych barier. Druga część to próba syntezy/diagnozy, zaprezentowano narzędzia, służące poprawie komunikacji w szkole. Trzecia/podsumowanie zawiera ocenę przyjętej metodologii oraz postulaty.A main goal of the work was a description of communicative processes at school. An aim of the researches was showing some unfortunate communicative behaviours and pointing the ways of using some basic strategies which should neutralise a verbal aggression and improve an effectiveness of school relations. Taking them into consideration, a language behaviour in some specific communicative situations was analised and its influence on interpersonal relations. A language was a base of the analysis. Realizing a main goal of the researches, a communicative competences of the members of a school group were crucial, some main problems in communication between a student - a teacher - a parent were shown, some barriers connected with unfortunate communication at school were analised, some factors having an influence on an increasing of a quality of communication at school were identified. A main thesis was that a school is an organisation and a very important thing was describing the members of a communicative process and some ralations beetween them. It helped in a reconstruction of a school organisation and interior relations. The researches were concentrated on two main issues: the ways of flowing of information and the factors making the process of communication more difficult. In the first case some problems were taken into consideration: an effectiveness of being informed, a frequency of contact, a form of contact, a level of a text standarisation. Having shown which factors were connected with problems with a communication at school, a complementary? of information was observed, a used code, the listening techniques. The work consists of three main parts. In the first of them a detailed description of the researches was shown, some communicative barriers and some expectations of a communication members as a source of the barriers were presented. The second part of the work is a kind of an attempt of a diagnosis, some communicative tools were described. The third part includes an evaluation of a methodology and some postulates