Total synthesis of enantiopure lipids:on mycobacterial glycolipids and a putative sex pheromone of Trichogramma turkestanica

Mycobacterium tuberculosis is de bacterie die tuberculose veroorzaakt en leidt jaarlijks nog steeds tot 1.7 miljoen doden. De lastige bestrijding van tuberculose komt door de multi-laagse cel enveloppe, die bestaat uit een variëteit van moleculair complexe (glyco)lipiden. Deze lipiden vormen een vette (hydrofobe) barrière voor antibiotica. Onderzoek naar deze lipiden heeft uitgewezen dat verscheidene van deze lipiden een zeer interessante functie hebben. Een voorbeeld hiervan is het glycolipide Ac2SGL dat de productie van antistoffen tegen tuberculose stimuleert en wordt gezien als kandidaat voor een tuberculose vaccin. Om de studie naar de werking van Ac2SGL te stimuleren en om de structuur te bevestigen presenteren wij de eerste totaalsynthese van dit molecuul. Een belangrijk onderdeel van Ac2SGL, het molecuul hydroxyphthioceraanzuur, kon stereoselectief vervaardigd worden, gebruikmakend van koper-gekatalyseerde geconjugeerde addities. Deze methode werd al eerder door onze groep gebruikt om phthioceraanzuur te synthetiseren. Uiteindelijk werd na 39 stappen Ac2SGL verkregen en kon na analyse de structuur worden bevestigd. Ook bleek dat de biologische activiteit van synthetisch Ac2SGL identiek is aan die van het natuurproduct. Gebruikmakend van dezelfde strategie als voor Ac2SGL, werd ook sulfolipid-1, een verwant en zeer interessant molecuul, gesynthetiseerd. Hiernaast beschrijft het proefschrift nog de synthese van een vermoedelijk seksferomoon van een parasitaire wesp (Trichogramma turkestanica) en de inspanningen tot het synthetiseren van nog een glycolipide uit Mycobacterium tuberculosis (DAT2) en een sulfo-glycopeptidolipide uit Mycobacterium avium (S-GPL).