‘In Litore Amnis’ Een reconstructie van de bewoningsontwikkeling en het ruimtegebruik in de Wester- en Utinghekluft in de stad Groningen en het gebied binnen de Bourgondische verdedigingswerken ten westen van de rivier de A

Al ruim 13.000 jaar wordt de noordelijke punt van de Hondsrug bewoond. De bijzondere ligging, hoog in het landschap en nabij stromend water, moet van oudsher een grote aantrekkingskracht hebben gehad op mens en dier. In het begin waren het de rondtrekkende jager-verzamelaars en later, vanaf het neolithicum, vestigden de eerste boeren zich op deze plek. De exacte locatie van hun nederzetting is ons nog onbekend. Vermoedelijk ligt de basis van het huidige Groningen in een zelfstandige marke waarvan de oorsprong terug gaat tot in de ijzertijd. In de loop van de 8e eeuw n. Chr. werd de nederzetting opgenomen in het Frankische keizerrijk en later in het Duitse keizerrijk. Aan het begin van de late middeleeuwen kwam Groningen in handen van het domkapittel van Utrecht waarbinnen ze zich in de loop van de tijd een steeds onafhankelijker rol toe-eigende. De bijzondere landschappelijke positie van de stad en het feit dat Utrecht ver weg was, waren de voornaamste oorzaken hiervan. Groningen groeide eindelijk uit van een boerennederzetting tot een welvarende handelsstad. In deze scriptie worden de bewonings- en de ruimtelijke ontwikkeling van het westelijke deel van de binnenstad en het aangrenzende bewoonde deel ten westen van de rivier de A gereconstrueerd. In de scriptie worden de bewoningssporen en het ruimte gebruik per periode behandeld tot aan ca. 1565, het jaar dat Jacob van Deventer de eerste kaart van de stad vervaardigde. Tevens wordt onderzocht waar de natuurlijke loop van de A heeft gestroomd. Voor deze scriptie is een groot aantal archeologische onderzoeken dat tot dusver niet of nauwelijks gepubliceerd is samengebracht en geanalyseerd. Deze zijn aan de hand van gegevens uit middeleeuwse oorkonden en oud kaartmateriaal van een historisch kader voorzien.