De Stekker Eruit. Rusland en het Energiehandvestverdrag

In deze scriptie is onderzocht waarom Rusland zich in 2009 terugtrok uit het Energiehandvestverdrag, een internationaalrechtelijk verdrag dat volledig ontworpen is om aan de specifieke kenmerken van de energiesector (zoals investeringsrisico’s en hoge kapitaalbehoeften) te voldoen. Uit het onderzoek is gebleken dat hier verschillende redenen voor aan te wijzen zijn, die uiteenlopend van aard zijn, waarbij als overkoepelende factor het grote verschil tussen het Rusland dat het ECT in 1994 tekende en het Rusland dat zich in 2009 uit het verdrag terugtrok in ogenschouw moet worden genomen. Zo was er oppositie tegen het verdrag door staatsgasbedrijf Gazprom, dat vier principiële bezwaren tegen de ratificatie van het ECT aanvoerde, waarvan de eigen interpretatie van een verplichting om derdentoegang tot het Russische pijpleidingensysteem in te voeren de belangrijkste was. Ook is er een jarenlange impasse ontstaan in de onderhandelingen voor een protocol over de doorvoer van energie. Terwijl de EU in deze onderhandelingen een starre houding innam, spoorde het Rusland voortdurend op hoog politiek niveau en publiekelijk aan het verdrag te ratificeren, zonder zelf concessies te maken. Tegelijkertijd was in de praktijk gebleken dat Westerse energiebedrijven en investeerders ook zonder de Russische ratificatie van het ECT wilden investeren in Russische energieprojecten en hoogwaardige technologie wilden overdragen. Daarnaast heeft de Yukos-zaak en de bijbehorende mogelijke gevolgen voor Rusland een grote rol gespeeld. Ten slotte kan de rol die het ECT speelde in de gascrisis van 2009 worden als de ‘druppel’ die Rusland deed besluiten om zich terug te trekken uit het Energiehandvestverdrag.