Zoeken nestelende grutto’s, Limosa l. limosa elkaar op?

Het overlevingspercentage van volwassen grutto’s is relatief hoog, afname van de gruttopopulatie Limosa l. limosa, is dan ook toe te schrijven aan een laag reproductief succes (Roodbergen et al., 2008; Kentie et al., 2008). Mogelijke oorzaken voor dit lage reproductieve succes zijn: individuele kwaliteit van de ouderen, predatie, weerseffecten, maaibeheer en voedselbeschikbaarheid (Roodbergen et al., 2008; Schekkerman & Beitema 2007).Sinds 1980 zijn veel extensieve gebieden omgezet tot intensive gebieden. Naast intensive landbouw hebben ook warmere winters ertoe geleidt dat weilanden vaker en eerder gemaaid kunnen worden resulteerde in veel broedsel- en kuikenverlies, omdat de legdatum van grutto’s niet is vervroegd. Daarnaast is in gemaaid of begraasd gras de predatiekans van kuikens 2 tot 3 keer hoger dan in hoog ongemoeid gras (Kleijn et al., 2010). Grutto’s zijn trekvogels en plaatsgetrouw (Groen et al., 1993) waardoor ze in eerst instantie naar dezelfde broedgebieden als voorgaande jaren zullen trekken. Veranderingen in broedgebieden leiden grutto’s ertoe elders te gaan broeden. Evolutionair gezien zullen grutto’s naar een broedplaats met een minimale predatiekans streven (Forstmeier et al., 2004). Zo is ook gebleken dat grutto’s bomen en andere gelegenheden waar luchtpredators vanuit kunnen observeren ontweken worden (Berg et al., 2001). Uit onderzoek naar andere weidevogels, als de kievit Vanellus vanellus, dat ze rekening houden met de voedselkwaliteit en micro-omgeving binnen het gekozen gebied (Blomqvist & Johansson, 1995; Johansson, 2001). Grutto’s zijn dus semikoloniale broedende vogels en maken daar gebruik van door samen te verdedigen tegen (lucht)predators. Ze broeden semikoloniaal met zowel soortgenoten als andere weidevogels. Dit leidt in beide instanties tot een hoger reproductief succes (Schroeder et al., 2010; Berg et al., 1992; Takahashi & Ohkawara, 2007; Elliot et al., 1985). Solitair broeden wijst er op dat er meer geïnvesteerd moet worden in territoriumverdediging en dat dit ten koste gaat van het reproductieve succes, grootte van het territorium, wat voorheen belangrijk werd geacht, lijkt tegenwoordig minder van belang te zijn doordat de laatste jaren genoeg voedsel beschikbaar is (Schroeder et al., 2009; Van Eerden, 2008). Uit onderzoek van Schekkerman et al. in 2008 naar de sterfte van grutto- en kievitkuikens blijkt 70-85% te wijten te zijn aan predatie. Grutto’s hebben veel predators, die in het algemeen de laatste jaren in aantallen toenemen. Luchtpredators zoals zwarte kraaien, buizerds en blauwe reigers pretenderen veel kuikens, daarentegen vindt nestpredatie veelal plaats door zoogdieren; vossen en hermelijnen/wezels (Teunissen et al. 2008). Afweren van met name vossen is minder succesvol (Tinbergen, Inmpekoven & Franck, 1967; Croze, 1970) waardoor dit een nadeel kan zijn wanneer (semi)koloniaal gebroed wordt. Onderzoek na de Workumer-Binnenwaard, een natuurreservaat van 215 hectare in Friesland, doet suggereren dat grutto’s inderdaad enigszins semikoloniaal broeden. Alhoewel slechts 55% van de gruttonesten binnen een straal van 200m meer dan 1 (dwz 2 tot 4) andere nesten heeft, zijn hoge dichtheden niet algemeen. Van de 73 paartje broedt 19 paartjes (26%) op een afstand verder dan 200m van elkaar vandaan, wat kan worden gezien als solitair broeden. Daarbij is niet gekeken naar de nestverdeling van de andere weidevogels. Wat wellicht een sterker semikoloniale patroon had kunnen opleveren. Bovendien spelen er andere factoren, zoals de autoweg die vermeden wordt en begrazing van ganzen een bepalende rol.