Executive functioning and ecological validity in fMRI, neuropsychological assessment and rehabilitation

Dit proefschrift beschrijft een zoektocht naar de ecologische validiteit (waarde van onderzoeksresultaten bij toepassing in het dagelijks leven) van executieve functie tests en neuropsychologische revalidatie gericht op executieve functies (hersenfuncties die aansturing en uitvoering van gedrag controleren en reguleren). Onderzoek hiernaar is van belang omdat executieve functies onmisbaar zijn bij het zelfstandig functioneren en veel onderzoeks- en behandelmethodes niet ecologisch valide zijn. Het onderzoek bestond uit een aantal deelonderzoeken: het ontwikkelen en toepassen van een nieuwe executieve functie test voor gebruik in functionele magnetische resonantie imaging (fMRI), het evalueren van een nieuwe neuropsychologische test voor executieve functies, het evalueren van een nieuw neuropsychologisch behandelprotocol voor executieve functie stoornissen en de bestudering van de reorganisatieprocessen in het brein ten gevolge van deze neuropsychologische behandeling. Uit de deelonderzoeken bleek dat executieve functies in tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt wel degelijk te behandelen zijn en dat reorganisatieprocessen in het brein daar hoogstwaarschijnlijk een rol bij spelen. Daarnaast bleek het mogelijk een neuropsychologische en een neuroimaging test te ontwerpen die meer ecologisch valide zijn dan bestaande tests. Uiteindelijk rees wel de vraag of, zelfs als alle adviezen om ecologische validiteit te vergroten zouden worden toegepast, executieve functies volledig kunnen worden gevat in een test of behandeling. Juist omdat deze functies zo essentieel voor ons zijn, moet onderzoek en ook het dure en tijdrovende neuroimaging onderzoek naar executieve functies echter wel worden voortgezet. Hierbij moeten neuropsychologen ervoor blijven waken dat wetenschappelijk onderzoek en klinische praktijk niet teveel van elkaar vervreemden.