De effectiviteit van bestuurlijke en strafrechtelijke milieuhandhaving

De vraag die in dit onderzoek centraal stond is: wat is in elke situatie de meest effectieve inzet van bestuursrechtelijke en/of strafrechtelijke middelen bij de handhaving van het milieurecht door het openbaar bestuur en het Openbaar Ministerie? Om de vraag naar de effectiviteit van handhaving te kunnen beantwoorden is het nodig vast te stellen wat in dit verband onder effectiviteit moet worden verstaan. In het onderzoek is aantal mogelijke maatstaven voor de effectiviteit van milieuhandhaving gepresenteerd. Dit mondt uit in een zgn. doelboom. Hieruit zijn diverse maatstaven voor de effectiviteit van handhaving af te leiden. Binnen twee arrondissementen zijn 58 casestudy’s uitgevoerd. Een case is gedefinieerd als een overtreding van milieuvoorschriften door een bedrijf (inrichting) waarop hetzij bestuurlijk, hetzij strafrechtelijk, hetzij in een combinatie van beide handhavend is opgetreden. Van elke casus zijn de strafrechtelijke en bestuurlijke dossiers (voor zover aanwezig) bestudeerd. Ook zijn de handhavers in kwestie over de zaak geïnterviewd, teneinde informatie te krijgen die niet uit het dossier is op te maken. Op grond daarvan is het totale handhavings proces gereconstrueerd. Met de casestudy’s werd beoogd meer inzicht te krijgen in de relatieve effectiviteit van strafrechtelijke en bestuursrechtelijke sanctioneringsinstrumenten in verschillende handhavingssituaties. Onderzocht is in hoeverre het eerder genoemde beslismodel wordt ondersteund door ervaringen uit de praktijk.Het onderzoek is uitgemond in een beslismodel dat op basis van de bevindingen van de casestudy’s nader is verfijnd. Op grond van het beslismodel kan op basis van kenmerken van het delict en de overtreder bepaald worden op welke wijze idealiter gehandhaafd zou moeten worden. Bij de toepassing van het model moet voor een optimale effectiviteit van de handhaving aan een aantal, eerder genoemde randvoorwaarden voor een effectieve handhaving worden voldaan. Hierbij kan gedacht worden aan aspecten als tijdig, snel (lik op stuk) en adequaat (doorpakken door bestuur en OM) handhaven.